Το Λευκαδίτικο περιοδικό «προκυμαία»

Άρχισε τον τρέχοντα χρόνο στη Λευκάδα η έκδοση από το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Λευκάδας ενός περιοδικού, με θεματολογία από το χώρο των Γραμμάτων, των Τεχνών και των Επιστημών, που φέρει τον τίτλο «προκυμαία». Η τιμή του τεύχους είναι 6,00 ευρώ. Στην Αθήνα διατίθεται κεντρικά από το βιβλιοπωλείο «Κατάρτι» (Μαυρομιχάλη 9).

Σύμφωνα με το σημείωμα της Σύνταξης -Διευθυντής Κ. Θ. Φωτεινός, Συντακτική Επιτροπή: Αυγέρη Κωνσταντίνα Φιλόλογος, Γλένης Κώστας Φιλόλογος και Καλέζου Δέσποινα Φιλόλογος- στο πρώτο τεύχος του περιοδικού, για το διάστημα Ιανουάριος- Μάρτιος 2008:

«Η έκδοση του περιοδικού έρχεται να καλύψει ένα κενό στην όλη πνευματική κίνηση της Λευκάδας αλλά και να κάνει έντονη την παρουσία του στην πνευματική ζωή του τόπου στο μέτρο που του αναλογεί. Χωρίς προκαταλήψεις και διαχωρισμούς, χωρίς ιδεολογικές αγκυλώσεις και εμμονές, το περιοδικό θα προβάλλει κάθε άποψη και επιστημονική θέση. Παράλληλα φιλοδοξεί να φιλοξενεί και φυσικά ν’ αναδεικνύει, όσο βέβαια αυτό είναι δυνατό, κάθε πνευματική δημιουργία: λογοτεχνία, φιλολογία, ιστορία. Απ’ αυτή την άποψη θα προσπαθήσει να δώσει ένα έντονο παρόν στην όλη πνευματική κίνηση του τόπου σε μιαν εποχή που τη χαρακτηρίζει μια αποπνευματοποίηση κι ένας αποανθρωπισμός, πράγματα που μας επιβάλλει ένας τρόπος ζωής, δημιούργημα μιας άλλης αντίληψης, όπως αυτή προβάλλει προπάντων από τα περισσότερα Μ.Μ.Ε. Γι’ αυτό ας θεωρηθεί κι ένα μέσο αντίστασης στην ισοπέδωση και στην ευτέλεια, στην υποβάθμιση της ανθρώπινης προσωπικότητας στην απο-ιδεολογικοποίηση της ζωής…»

Στο πρώτο τεύχος υπάρχουν κείμενα για τους ποιητές μας Σολωμό, Παλαμά, Σικελιανό, Ρίτσο αλλά και για τον Σπύρο Νικοκάβουρα, ένα ποιητή «του τελευταίου κύκλου της Επτανησιακής Σχολής». Ακόμη, αφιέρωμα στο Γερμανό Βυζαντινολόγο και Νεοελληνιστή Adolf Ellissen, που μετάφρασε στα Γερμανικά έργα του Ιωάννου και Σπυρίδωνος Ζαμπελίου. Θα βρείτε επίσης άρθρο της Αρχιτέκτονος Χαράς Παπαδάτου-Γιαννοπούλου για την «καταλυτική επιρροή του υδάτινου στοιχείου στην Λευκάδα (Χώρα)» και διάφορα άλλα, όπως σύγχρονοι ποιητές, μουσικά θέματα, βιβλιοπαρουσιάσεις, κινηματογράφος.

Διάβασα στον τοπικό τύπο -«η Λευκάδα ΧΑΛΑΡΑ», 1 Σεπτεμβρίου 2008- ότι κυκλοφόρησε, κάπως καθυστερημένα, και το δεύτερο τεύχος του περιοδικού για το διάστημα Απρίλιος – Ιούνιος 2008, με σελίδες ποίησης, ιστορικά στοιχεία της περιόδου 1898-1903 μέσα από τον τοπικό τύπο, πληροφορίες για το θολωτό μυκηναϊκό τάφο που ήρθε στο φως πριν λίγους μήνες στον Άγιο Νικήτα και πολλά άλλα. Στο βιβλιοπωλείο πάντως του Τσιρίμπαση -ένα από τα πιο παλιά στην πόλη της Λευκάδας- που απευθύνθηκα για να το αγοράσω δεν το είχαν «γιατί δεν μας το έφεραν ακόμη», όπως μου είπε η συμπαθέστατη κατά τα άλλα και άκρως εξυπηρετική υπάλληλος.

Από τα καμώματα της Φύσης

Έχω δει πολλές φορές διάφορα φυτά να αναρριχώνται σε τοίχους. Μυγδαλιά όμως πάνω σε τοίχο σπιτιού και μάλιστα τόσο μεγάλη πρώτη φορά είδα. Απορώ πως βρέθηκε το μύγδαλο εκεί πάνω. «Που βρήκε χρώματα κι ανθεί…». Γιατί οι ρίζες της δεν «σκόνταψαν» στις πέτρες. Πως τρέφεται και μεγάλωσε έτσι. Είναι φαίνεται ένα από τα καμώματα της Φύσης που δείχνουν ταυτόχρονα και τη δύναμή της. Μια δύναμη ακαταλαβίστικη πολλές φορές σε μας τους ανθρώπους. Που τη συνειδητοποιούμε όμως καμιά φορά όταν καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες από τα ξεσπάσματά της

Την είδαμε στον εσωτερικό τοίχο εγκαταλελειμένου σπιτιού -στο Κολονελέικο- στο χωριό Κολυβάτα Λευκάδας.

Η αρχαία πόλη της Λευκάδας Νήρικος

Η μαγνητική διασκόπηση (γερμ.: Magnetische Prospektion) χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά ως μέθοδος στην αρχαιολογία το 1958 από τον Μ. Άιτκεν (Martin J. Aitken) που ίδρυσε και το Αρχαιομετρικό Εργαστήριο στο Πανεπιστημίο της Οξφόρδης. Αυτός κατώρθωσε με τη βοήθεια μιας συσκευής, ενός μαγνητομέτρου πρωτονίου όπως ονομάζεται, να ανιχνεύσει και να χαρτογραφήσει ρωμαϊκές αρχαιότητες. Με το μαγνητόμετρο πρωτονίου μπορεί να μετρηθούν πολύ μικρές αποκλίσεις -κυμαίνονται περίπου μεταξύ 0,1 έως 100 nT (νανοτέσλα – Nanotesla)- του μαγνητικού πεδίου της γης. Για να καταλάβουμε το μέγεθος αναφέρουμε ότι η ισχύ του μαγνητικού πεδίου της Γης στην Ελλάδα είναι περίπου 45.000 nT. Οι μαγνητικές ανωμαλίες του εδάφους, που μπορεί να είναι θετικές ή αρνητικές, επιτρέπουν στους αρχαιολόγους να εντοπίσουν στο υπέδαφος πυρκαϊές, εστίες, καμίνους, κεράμους από πηλό, που προκαλούν θετικές ανωμαλίες, καθώς επίσης και δρόμους, τείχη, θεμέλια κτιρίων και άλλα αρχιτεκτονικά λείψανα, που προκαλούν αρνητικές ανωμαλίες. Η μαγνητική διασκόπηση ανήκει μαζί με την ηλεκτρική διασκόπηση, που βασίζεται στην αρχή της ηλεκτρικής αντίστασης των σωμάτων, στις λεγόμενες γεωφυσικές διασκοπήσεις, που επιτρέπουν την χαρτογράφηση του υπεδάφους των αρχαιολογικών χώρων και την οριοθέτησή τους. Μπορούν έτσι να εντοπισθούν αρχαιολογικά μνημεία, να βοηθηθούν ενδεχόμενα οι ανασκαφικές δραστηριότητες, να υπολογιστεί το βάθος των αρχαιολογικών μνημείων και των επιπέδων κατοίκησης, να εντοπισθούν περιοχές εργαστηριακής δραστηριότητας κ.ά. Οι γεωφυσικές διασκοπήσεις καθώς και η λεγόμενη δορυφορική τηλεπισκόπηση συνεισφέρουν έτσι ουσιαστικά στη διαχείριση των αρχαιολογικών μνημείων.

[Αρχιτεκτονικά λείψανα αρχαίας Λευκάδας]

Με τη βοήθεια των προαναφερθέντων μαγνητικών και ηλεκτρικών διασκοπήσεων, που έγιναν στο διάστημα από 13 – 23 Απριλίου και 16 – 27 Ιουνίου του έτους 2002, από το Εργαστήριο Γεωφυσικής – Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης και Αρχαιοπεριβάλλοντος του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών σε συνεργασία με την ΙΒ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, χαρτογραφήθηκε και οριοθετήθηκε ο αρχαιολογικός χώρος της αρχαίας πόλης της Λευκάδας, που ονομαζόταν Νήρικος. Η Νήρικος που υπήρξε μια από τις πρωτεύουσες της Λευκάδας -το κάστρο της Αγίας Μαύρας ήταν η μεσαιωνική πρωτεύουσα του νησιού και αργότερα η Αμαξική εκεί που είναι η σημερινή πόλη της Λευκάδας- βρισκόταν στο βορειοανατολικό μέρος του νησιού. Εκτείνονταν από τον σημερινό οικισμό του Καλλιγονίου στα βόρεια έως τις παρυφές του οικισμού Καριωτών στα νότια και από τη λοφοσειρά του Κούλμου στα δυτικά έως τις ακτές στα ανατολικά. Ένα μέρος της πόλης ήταν χτισμένο αμφιθεατρικά στις πλαγιές του Κούλμου με θέα τη θάλασσα και τις ακτές της Ακαρνανίας, ενώ το υπόλοιπο απλωνόταν στην πεδιάδα έως την παραλία. Αρχιτεκτονικά λείψανα, όπως το τείχος που προστάτευε την αρχαία πόλη και άλλα διάσπαρτα από οικίες υπάρχουν μέχρι σήμερα στην περιοχή. Αναφέρεται ότι η πόλη εγκαταλείφθηκε γύρω στα 1300.

[Νήρικος – Διαγραμματική Απεικόνιση των Μαγνητικών Ανωμαλιών]

Με αυτές τις γεωφυσικές έρευνες έγινε δυνατό, χωρίς ανασκαφικές δραστηριότητες, να ριχθεί φως κάτω από το υπέδαφος και να «φανούν» οι δρόμοι της αρχαίας πόλης που έχουν πλάτος από 3,75 – 4 μέτρα και απέχουν περίπου 35 μέτρα μεταξύ τους, τα εργαστήρια, οι οικίες, ακόμη και το αποχετευτικό σύστημα της πόλης που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα των δρόμων. Η πυκνότητα των αρχιτεκτονικών λειψάνων είναι μεγαλύτερη στο βόρειο τμήμα της περιοχής που εκτείνεται η πόλη -ανατολικά της επαρχιακής οδού που οδηγεί από τη Λευκάδα στο Νυδρί- ενώ στο νότιο τμήμα η πυκνότητα είναι μικρότερη. Στο νοτιότερο σημείο της πόλης εντοπίσθηκε κι ένας δρόμος παράλληλος προς την ακτογραμμή, ο οποίος μπορεί να οδηγούσε στο σημερινό χωριό Λυγιά, όπου οικάζεται ότι βρισκόταν το λιμάνι της αρχαίας Λευκάδας.

[Νήρικος – Αποτελέσματα Μαγνητικών Διασκοπήσεων]

[Τείχος αρχαίας Λευκάδας]

Πηγές:
Archaeo-Telepiskopika News, Number 6 (March 2003)
Focus: Η σύγχρονη τεχνολογία έφερε στο φως την υπόγεια αρχαία Λευκάδα
Βικιπαίδεια – Μαγνητόμετρο πρωτονίου
Βικιπαίδεια – Αποθετικό μοντέλο (αρχαιολογία)
Magnetische Prospektion in der Archäologie (pdf – αρχείο)
Martin Wastian – Physikalische Analysemethoden der Geschichtswissenschaften – Diplomarbeit
Archaeological Prospection Resources
Wikipedia – Prospektion (Archäologie)
Helmut Becker, BLfD, München, Magnetische Prospektion in der Archäologie (pdf – αρχείο)
Die Geophysikalische Prospektion

«Εξέγερσις των χωρικών» στη Λευκάδα «δια την τιμήν του γλεύκους»

Το κρασί έγινε κατά το τέλος του 19ου αιώνα, αντικαθιστώντας το λάδι, το σπουδαιότερο αγροτικό προϊόν στο νησί της Λευκάδας. Αιτία για να γίνει αυτό στάθηκε η καταστροφή από φυλλοξήρα των αμπελιών της Γαλλίας, που άρχισε το 1869. Ο Πάνος Ροντογιάννης αναφέρει στο βιβλίο του Ιστορία της Νήσου Λευκάδος ότι μετά το 1870 «Αμπέλια φυτεύτηκαν παντού: σε χωράφια που προοριζόταν πριν για σπορές δημητριακών και οσπρίων, σε νέα ξεχερσώματα και σε λιοστάσια που καταστράφηκαν». Ο επισκέπτης του τόπου μας βλέπει ακόμη και σήμερα σε πολλά χωριά της ορεινής Λευκάδας τις περίτεχνες ξερολιθιές -ακόμη και στα πιο απίθανα σημεία- που στήριζαν τις σκάλες με τ’ αμπέλια. Η ζήτηση για το λευκαδίτικο κρασί από τους ξένους εμπόρους, που το πουλούσαν κυρίως στην αγορά της Γαλλίας και της Ιταλίας για το βάψιμο των εκεί παραγόμενων κρασιών, ήταν μεγάλη. Αυτό βοήθησε την περίοδο εκείνη στην βελτίωση των συνθηκών ζωής των κατοίκων της υπαίθρου. Τότε φαίνεται να χτίστηκαν και τα περισσότερα πέτρινα σπίτια, με τη μορφή που τα συναντάμε μέχρι σήμερα, στα χωριά.

[Παλιά γερμανική ετικέτα κρασιού για το Λευκαδίτικο μοσχάτο]

Οι αμπελουργοί βρίσκονταν όμως πάντα στο έλεος των εμπόρων και των κάθε λογής μεσαζόντων που τους εκμεταλλεύονταν αφόρητα. Δεν υπήρχαν τότε ούτε καν τα στοιχειώδη μέτρα προστασίας για την τιμή του προϊόντος. Έπρεπε να περάσουν αρκετά χρόνια ακόμη μέχρι να δημιουργηθεί το ΤΑΟΛ (Ταμείο Αμύνης Οινοπαραγωγών Λευκάδας) που θα άρχιζε να εμπορεύεται εκ μέρους των παραγωγών το κρασί. Παλιότερα, όπως γράφει ο Ξ. Κούρτης στη μελέτη του Το Οινικό ζήτημα της Λευκάδας «Οι ενδιαφερόμενοι ξένοι ήρχοντο στη Λευκάδα με δικά τους μεγάλα καράβια και βαρέλια μεταφοράς και ανέθεταν σε διάφορους τοπικούς μεσίτες την αγορά κρασιού, εφόρτωναν και ξαναγύριζαν… Από το 1900 κι εδώ άρχισε να αναπτύσσεται εξαγωγικό εμπόριο από διάφορους τοπικούς εμπόρους κυριότεροι των οποίων υπήρξαν οι Καββαδίας, Πολέμης, Μανιάκηδες, Σουμιέν (Πρόξενος Γαλλίας στο νησί), Χρήστος Ζαβιτσάνος, Τζεβελέκης-Αρταβάνης κ.ά.».

Οι καταστάσεις αυτές εξηγούν τον πρωτοπόρο ρόλο που έπαιξαν οι αμπελουργοί στο αγροτικό κίνημα του νησιού. Οι απελπισμένοι και πεινασμένοι χωρικοί αντιδρώντας στον εμπαιγμό και την εκμετάλλευση που τους γίνονταν, κατέβαιναν ανά καιρούς σε συλλαλητήρια με αποκορύφωμα το μεγάλο αιματηρό συλλαλητήριο του φθινοπώρου του 1935 που διοργανώθηκε με την καθοδήγηση της οργάνωσης του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας. Όπως αναφέρει στο βιβλίο του Ήρωες και Μάρτυρες της Λευκάδας ο Πανταζής Παπαδάτος: «Το συλλαλητήριο αντιμετώπισε τη δολοφονική τρομοκρατία του κράτους. Λευκαδίτες αξιωματικοί ήταν επικεφαλής στο στρατιωτικό τμήμα που χτύπησε τους διαδηλωτές στο ψαχνό. Εκεί στις πρώτες γραμμές, στην πλατεία της Λευκάδας, έπεσε από τις ριπές των πολυβόλων και ο Νιόνιος Καρφάκης, γραμματέας του πυρήνα της Καρυάς του ΚΚΕ… Εξαπολύθηκε κύμα διώξεων. Παραπέμφθηκαν σε δίκη στελέχη που δείξανε ζωντάνια στο συλλαλητήριο και ακόμα άλλοι που τους θεωρούσαν καθοδηγητές. Μερικοί στάλθηκαν εξορία.»

Ένα από τα δυναμικά και μαζικά συλλαλητήρια των αμπελουργών της Λευκάδας, που ανησύχησε την αστική κυβέρνηση των Αθηνών και για το οποίο έγιναν εκτεταμένες αναφορές στον αθηναϊκό τύπο της εποχής εκείνης, είναι το συλλαλητήριο που έγινε τον Αύγουστο του 1905. Διαβάζουμε στην εφημερίδα ΣΚΡΙΠ (Εφημερίς πολιτική και των ειδήσεων), στο φύλλο της Κυριακής 28 Αυγούστου 1905:

[Εφημερίδα ΣΚΡΙΠ (Εφημερίς πολιτική και των ειδήσεων), Κυριακή 28 Αυγούστου 1905]

«Η εν Λευκάδι τάξις, κατά τηλεγραφικάς πληροφορίας προς την Κυβέρνησιν, διεσαλεύθη συνεπεία του ακολούθου επεισοδίου. Χωρικοί τινες επώλησαν μεγάλην ποσότητα γλεύκους εις ξένους υπηκόους με τιμάς εξευτελιστικάς, τούτο δε επέφερε την κατάπτωσιν των τιμών του γλεύκους. Οι άλλοι αμπελοκτήμονες ερεθισθέντες εκ τούτου εζήτησαν να παύση η περαιτέρω εκποίησις γλεύκους εις τοιαύτας τιμάς, συγχρόνως δε να επιστραφή και η αγορασθείσα μέχρι τούδε υπό των εμπόρων ποσότης… Χωρικοί περί τους 300 συγκεντρωθέντες εισήλθον εις την πόλιν εν αλλαλαγμοίς, διέσχισαν τας κυριωτέρας της πόλεως οδούς απειλούντες να κακοποιήσωσι τους ξένους εμπόρους, οίτινες ηρνήθησαν να συμμορφωθούν με τας αξιώσεις των. Εκτός τούτου ηθέλησαν να διαρρήξωσι τα πλήρη οίνου βαρέλια, τα οποία ευρίσκοντο εις την παραλίαν έτοιμα προς φόρτωσιν επί του πρώτου ατμοπλοίου του μέλλοντος να διέλθη εκείθεν».

Για την άλλη μέρα που είχε προγραμματιστεί να γίνει «μέγα συλλαλητήριον εις το οποίον θα συμμετάσχουν πολλά χωρία» ο εισαγγελέας Λευκάδας μη εγγυόμενος «δια την διατήρησιν της τάξεως» ζητά ενίσχυση των τοπικών κατασταλτικών δυνάμεων -«ενισχύσεις της αύτοθι αστυνομίας»- από την κυβέρνηση Ράλλη. Ο πρωθυπουργός ανταποκρινόμενος προβαίνει σε συνεννόηση με τον υπουργό των Στρατιωτικών Βουδούρη στην αποστολή στρατιωτικών και ναυτικών δυνάμεων από την Κέρκυρα και τη Ζάκυνθο στη Λευκάδα. Σε νεώτερο τηλεγράφημά του προς τον υπουργό Δικαιοσύνης αναφέρει πάλι ο εισαγγελέας Πρινάρης, σύμφωνα με την εφημερίδα:

«Χωρικοί πλείστοι περιφερόμενοι έξω της πόλεως ημπόδισαν βιαίως την μεταφοράν φορτίων σταφυλών εις τα εντάυθα καταστήματα. Σήμερον δε ημπόδισαν την μεταφοράν σταφυλών εις το ενταύθα Κατάστημα Οινοποιίας του Άγγλου κ. Τουλ. Οι χωρικοί Καρυάς ετοιμάζονται να εισβάλουν ένοπλοι εις την πόλιν και προβούν εις την καταστροφήν των πολλών ετοίμων προς φόρτωσιν βυτίων, σταφυλών ευρισκομένων εις την παραλίαν και οίνου άτινα ανήκουν εις Άγγλους, Γάλλους και Γερμανούς, ών οι υπάλληλοι απειλούνται να κακοποιηθούν και να φονευθούν».

[Εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ (Ημερήσια Εθνική Εφημερίς), Σάββατο 27 Αυγούστου 1905]

Σε τηλεγράφημά του προς το υπουργείο των Εσωτερικών, σχετικά με το συλλαλητήριο, αναφέρει ο τότε Νομάρχης Λευκάδας Δομενεγίνης, σύμφωνα με την εφημερίδα:

«Χωρικοί περί τους 2.000 εκ των δήμων Καρυάς (σημ.: η πρώην κοινότητα Αλεξάνδρου με τα χωριά της Κολυβάτα, Μαυρογιαννάτα Νικιάνα και Κοκλάτα (Κιάφα) ανήκε τότε στο δήμο Καρυάς), Σφακιωτών, Εξανθίας και άλλων μερών κατελθόντες εις την πόλιν συνεκρότησαν συλλαλητήριον κατά των προπωλήσεων των οίνων και του συνασπισμού των εμπόρων δια την μείωσιν των τιμών του οίνου και των νωπών σταφυλών. Προσελθόντες σύσσωμοι κάτω του νομαρχιακού καταστήματος μετά ομιλίαν του δικηγόρου κ. Γ. Φίλιππα και εις την πλατείαν μετά ομιλίαν του κ. Π. Κτενά, εξέδωσαν ψήφισμα περί λήψεως μέτρων κατά των προπωλήσεων. Παρακαλούν δε την Τράπεζαν να χορηγήση προθεσμίαν δια την είσπραξιν των αγροτικών δανείων, κατόπιν δε διελύθησαν ησύχως».

Αναφέρουμε παρακάτω το κείμενο του ψηφίσματος του συλλαλητηρίου που αποφασίστηκε «δια βοής» και επιδόθηκε στο Νομάρχη Λευκάδας για να το διαβιβάσει στην Κυβέρνηση:

«Ο αναξιοπαθών εργατικός και φιλόνομος λαός της Λευκάδας αυθόρμητος συνελθών εν πανδήμω συλλαλητηρίω σήμερον εν τη πόλει Λευκάδος και παρακολουθήσας μετά προσοχής την κατάλληλον και πατριωτικήν προσλαλιάν του αντιπροσώπου αυτού βουλευτού Πέτρου Φίλιππα, και πεποιθώς επί τη ειλικρινεί και πατριωτική διαβεβαιώσει του, ότι η Κυβέρνησης θέλει πάση δυνάμει μεριμνήση περί της βελτιώσεως της τύχης των οινοπαραγωγών, καθ’ όσον ρητώς υπεσχέθη εις τους ενδιαφερόμενους αντιπροσώπους των οινοφόρων επαρχιών, ότι σοβαρώς θέλει εργασθή προς επιτυχή συνομολόγησιν συμβάσεων μετά των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και μετά της Ελβετίας, συγχρόνως δε ότι θα επιδιώξη την πιστήν εφαρμογήν της προσωρινής υφισταμένης μετά της Ιταλίας συμβάσεως, άλλως θέλει προβή εις την καταγγελίαν αυτής. Αποφασίζει δια βοής. Να παρακληθή η Κυβέρνησις, όπως εντόνως εργασθή περί της συνομολογήσεως επωφελών συμβάσεων μετά των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, μετά της Ελβετίας και αλλαχού. Να μεριμνήση όσον τάχιον προς άρσιν παντός εμποδίου κατά την εφαρμογήν της υφισταμένης προσωρινής μετά της Ιταλίας συμβάσεως, όσον αφορά το εμπόριον των Ελληνικών οίνων, εν ανάγκη δε να καταγγείλη την σύμβασιν ταύτην. Να μεριμνήση επίσης η Κυβέρνησις, όπως καταστείλη τον της προπωλήσεως ολέθριον δια τους οινοπαραγωγούς τρόπον εμπορίου, εφ’ όσον ούτος καλύπτει αθέμιτον και απηγορευμένην αισχροκέρδειαν, και προκαλέση την ψήφισιν ειδικού νόμου προς τούτο, ενισχύων δε πλησίον της Κυβερνήσεως τας ενεργείας και μερίμνας του βουλευτού κ. Πέτρου Φίλιππα, παρακαλεί την Κυβέρνησιν, όπως προστατεύση τον Λευκάδιον λαόν, τον ειρηνικόν και πεινώντα, προς πρόληψιν της απειλουμένης και όσον ούπω συμπληρουμένης εντελούς καταστροφής. Εκλέγει δια βοής επιτροπήν αποτελουμένην από τους κ. κ. Χρ. Αραβανήν, Πέτρον Τούμπαν, Σπ. Κακλαμάνην, Σπυραντώνιον Κατωπόδην, Ανδ. Μπάλτσαν, Σπυραντώνιον Φραγκούλην και Στεφ. Γεωργάκην όπως το παρόν ψήφισμα επιδώση προς τον κ. Νομάρχην Λευκάδος ίνα ούτος το διαβιβάση εις την Κυβέρνησιν, συναινεί δε να παρακολουθήση ο λαός μέχρι της Νομαρχίας την Επιτροπήν, προς παράδοσιν του ψηφίσματος.»

Θα πρέπει να αναφερθεί τέλος ότι, σύμφωνα με το νόμο της προσφοράς και ζήτησης που κυριαρχεί στην οικονομία της ελεύθερης αγοράς, πράγματι η διεθνής ζήτηση για το λευκαδίτικο κρασί στις αρχές του 20ου αιώνα ήταν μηδαμινή, ως αποτέλεσμα της αντικατάστασης των αμπελιών στη Γαλλία με νέα και την κάλυψη των αναγκών της αγοράς με κρασί που παράγονταν εκεί. Η τιμή του κρασιού που παραγόταν στη Λευκάδα, λόγω και των ιδιαίτερων εδαφικών ιδιομορφιών, ήταν τέτοια που η παραγωγή του ήταν πλέον ασύμφορη. Η αντικατάσταση όμως των χωραφιών, όπου πριν καλλιεργούνταν δημητριακά που εξασφάλιζαν εν μέρει το ψωμί των αγροτικών νοικοκυριών της υπαίθρου, με αμπέλια είχε ως αποτέλεσμα να φέρει την πείνα σε χιλιάδες κατοίκους του νησιού.

Πηγές:
Π. Γ. Ροντογιάννης, Ιστορία της νήσου Λευκάδος, Αθήνα 1982
Ξ. Κούρτης, Το οινικό ζήτημα της Λευκάδας
Πανταζής Κοντομίχης, Τα Γεωργικά της Λευκάδας, εκδόσεις Γρηγόρη
Πανταζής Ν. Παπαδάτος, Ήρωες και Μάρτυρες της Λευκάδας, Αθήνα 1982
ΣΚΡΙΠ, Εφημερίς πολιτική και των ειδήσεων, Κυριακή 28 Αυγούστου 1905
ΕΜΠΡΟΣ, Ημερήσια Εθνική Εφημερίς, Σάββατο 27 Αυγούστου 1905

Για το πρόστιμο που επιβλήθηκε στην καμπάνα της Κεφαλονιάς

«Γίνε μέλος στο facebook «Kabana Kefalonia». Πρόκειται για την πιο διάσημη καμπάνα της Ελλάδας. Η είδηση για το πρόστιμο του Νομάρχη «παίζει» σε όλα τα blogs, μπήκε τσι Αθηναϊκές εφημερίδες, έγινε είδηση στη τηλεόραση, ενώ και έπεται η συνέχεια.. Όπως θα θυμάστε, η καμπάνα του Αγίου Χριστόφορου στα Φάρσα (Κεφαλονιά) «άρπαξε» ένα πρόστιμο 1.000 ευρωπουλακίων από το Νομάρχη μας γιατί ήταν υψίφωνη και ενοχλούσε το γείτονα (ύστερα από 35 χρόνια). Οι περιπέτειες τση διάσημης -πια – καμπάνας δεν έχουν τελειωμό.

Διαβάζουμε σήμερα, στη εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΟΣ ότι η μαγκούφα η καμπάνα, για να ‘βρει το δίκιο τση, έκαμε έφεση και πάει στην περιφέρεια. Ο περιφερειάρχης λοιπόν κ. Βόσδου θα λύση τη διαφορά Νομάρχη – καμπάνας. Ας ελπίσουμε ότι ο Άγιος Χριστόφορος θα φωτίσει τον περιφερειάρχη και θα «ελευθερώσει» τη καμπάνα από τη «μούγκα» που τση έχει -τόσο σκληρά και ακριβά -επιβληθεί από το Ληξουριώτη Νομάρχη μας. Επειδή όμως όλα μπορούν να συμβούν στη Κεφαλλονιά, γιατί η κουρλαμάδα μας δεν έχει τέλος, μη ξαφνιαστείτε αν βρούμε τη καμπάνα σε κανένα κρατητήριο!

Πατριώτες! Όλοι στον αγώνα ! Λευτεριά στη καμπάνα!
Η καμπάνα είναι στο facebook » Kabana Kefalonia» !»

(Αναρτήθηκε στο http://kefaloniapress.gr)

Τι να πούμε! Τυχαίνει να μένω δίπλα σε καμπάνα, σε μια απ’ αυτές με το μονότονο, ξερό μεταλλικό και θορυβώδη ήχο, που είναι συνδεδεμένες με μεγαφωνική εγκατάσταση και που καμιά σχέση δεν έχουν με τις παλιές καλές καμπάνες των παιδικών μας χρόνων που στην κυριολεξία «λαλούσαν». Οφείλω να ομολογήσω ότι είναι πράγματι ένα πρόβλημα ηχορύπανσης και ότι κανείς -ούτε η εκκλησία- δεν είναι υπεράνω νόμου.Τώρα, μετά από καιρό, την έχω συνηθίσει εν μέρει, παρότι παραμένει να είναι πρόβλημα, ιδιαίτερα σε ώρες λειτουργίας της εκκλησίας, που ο ιερέας φαίνεται να είναι της άποψης ότι όσο περισσότερη ώρα την χτυπάει τόσο περισσότεροι από τους ενορίτες του θα επισκεφτούν την εκκλησία.

Δεν θα γίνει τελικά η προγραμματισθείσα εκδήλωση-ομιλία

Η προγραμματισθείσα εκδήλωση της Ιονίου Πολιτιστικής Ομοσπονδίας Αμερικής με θέμα “Οι Έλληνες της Διασποράς και η επίδρασή τους στο Ελληνικό Έθνος μέχρι σήμερα», που ήταν να γίνει στις 6 Σεπτέμβρη σε συνεργασία με το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Λευκάδας, δεν θα γίνει τελικά, λόγω «μη διάθεσης της αίθουσας του Πολιτιστικού Κέντρου του Δήμου», όπως μας ανακοίνωσε ο συγχωριανός μας Χριστόφορος Βρεττός, που θα ήταν ομιλητής στην εκδήλωση.

Τι να πούμε… κρίμα. Η μη διάθεση της αίθουσας δείχνει και το ενδιαφέρον γενικότερα του Δήμου μας για τους δεκάδες χιλιάδες Λευκαδίτες απόδημους και δη της Αμερικής.

Για τον «Καποδίστρια 2» στη Λευκάδα

Στο χθεσινό (27.08.2008) πρωτοσέλιδό της με θέμα «Ποιοι είναι οι 385 νέοι Δήμοι – Ο νέος χάρτης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με τον «Καποδίστρια 2» η φιλοκυβερνητική εφημερίδα «Απογευματινή» αναφέρει ότι «ριζικές ανατροπές στο διοικητικό χάρτη της χώρας επιφέρει το σχέδιο «Καποδίστριας 2″, που προβλέπει τη δημιουργία 385 δήμων από 1.034 δήμους και κοινότητες που υπάρχουν σήμερα. Η πρόταση του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα συζητηθεί αύριο στο διοικητικό συμβούλιο της ΚΕΔΚΕ και στη συνέχεια θα αποσταλεί για περαιτέρω διαβούλευση στις Τοπικές Ενώσεις Δήμων και Κοινοτήτων».

Για το νομό Λευκάδας προβλέπεται, όπως αναμένονταν, η μείωση των ΟΤΑ από οκτώ σε τέσσερις. Σύμφωνα με το άρθρο της εφημερίδας η πρόταση είναι να παραμείνουν ως έχουν ο Δήμος Μεγανησίου και οι κοινότητες Καστού και Καλάμου και να αποτελέσει όλο το νησί ένα Δήμο με τη συγχώνευση των υπολοίπων 5 σημερινών Δήμων -Λευκάδας, Καρυάς, Σφακιωτών, Ελλομένου, Απολλωνίων- που υπάρχουν.

Τα ίδια αναφέρονται σε  χθεσινό άρθρο της επίσης φιλοκυβερνητικής εφημερίδας «Ελεύθερος Τύπος».

Γίναμε Πεκίνο…

Το αστείο με το γαϊτανάκι των λαών παρατράβηξε… Έλεος! Δεν αντέχουμε άλλους παραδοσιακούς χορούς. Είναι καμία δεκαριά χρόνια που κάθε καλοκαίρι στο Αγρίνιο υποφέρουμε με αυτή την αηδία. Μάζεψαν και φέτος «καμένα» παραδοσιακά συγκροτήματα του εσωτερικού και του εξωτερικού και τα περιφέρουν στο Αγρίνιο και στα δημοτικά διαμερίσματα, από Καλύβια σε Καμαρούλα…. Η πλάκα είναι ότι νομίζουν κάποιοι πως με τσαρούχια και τραότσολα κάνουνε πολιτισμό.

Και με το καρακιτσαριό της Ευρώπης γίναμε multi-culti!!! Χθες το βράδυ με τα πυροτεχνήματα και την -και καλά- τελετή λήξης έκαναν το Αγρίνιο Beijing. Σείστηκε ο τόπος!

Σα να μην έφταναν όλα αυτά, το όλο σκηνικό είναι μια στυγνή κακόγουστη αντιγραφή και mini έκδοση του διεθνούς φεστιβάλ φολκλόρ που γίνεται την ίδια εποχή στη Λευκάδα. Μάλιστα οι υπεύθυνοι φρόντισαν οι εκδηλώσεις να συμπέσουν στις ίδιες ημερομηνίες, τελετή λήξης είχαν και χθες στη Λευκάδα…!!! Και επιμένουν να σου λένε πως οι εκδηλώσεις αυτές είναι και πόλος έλξης για την πόλη. Μα καλά αν κάποιος γουστάρει τόσο πολύ τους παραδοσιακούς χορούς θα κάτσει στο Αγρίνιο ή θα πάει στη Λευκάδα; Άραγε;;; Τόσα χρόνια μια ιδέα να κάνουμε κάτι ξεχωριστό, που δεν γίνεται αλλού, κανείς δεν είχε. Όλο τα ίδια και τα ίδια!!! Σε άλλες πόλεις έχουν καθιερώσει εκδηλώσεις ή διάφορα φεστιβάλ εδώ και πολλά χρόνια και έχουν αποκτήσει εκτός από πανελλήνια αναγνωρισιμότητα και το χαρακτήρα θεσμών. Φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους στη Δράμα , διεθνές φεστιβάλ χορού στη Καλαμάτα , γιορτές παλιάς πόλης στη Ξάνθη , γιορτές λόγου και τέχνης στη Λευκάδα (που μαζί με το φεστιβάλ Αθηνών είναι η πιο παλιά πολιτιστική εκδήλωση στην Ελλάδα) . Εμείς εδώ τίποτα, πίσω από τον πολιτισμό , πίσω απ’ τον κόσμο…

(Αναρτήθηκε στο http://www.agrinio-culture.blogspot.com/)

Λευκάδιοι που αναφέρονται στην Αρχαία Ελληνική Γραμματεία

1) Τηλυκράτης (Τηλεκράτης):
Ο αρχαίος αυτός Λευκάδιος έλαβε μέρος μαζί με το Σπαρτιάτη πολιτικό και ναύαρχο Λύσανδρο στη ναυμαχία στους Αιγός Ποταμούς που έγινε το 405 π.Χ. κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου. Οι Αθηναίοι έπαθαν πανωλεθρία και μόνο ο Κόνων με εννέα πλοία, μεταξύ αυτών και η Πάραλος η οποία ανήγγειλε τα κακά μαντάτα στην Αθήνα, κατόρθωσε να διαφύγει. Η καταστροφή του αθηναϊκού στόλου στη ναυμαχία αυτή είχε ως αποτέλεσμα να συνταχθούν όλες οι Ελληνικές πόλεις -πλην της Σάμου- με τους Λακεδαιμονίους. Η Αθήνα είχε αποκλειστεί πλέον και από θαλάσσης. Ένα χρόνο αργότερα, την άνοιξη του 404 π. Χ., αναγκάζεται να παραδοθεί με επώδυνους όρους. Στον Τηλυκράτη και στους άλλους που συνεστρατήγησαν με τους Σπαρτιάτες και έλαβαν μέρος στη ναυμαχία στήθηκαν ανδριάντες στο ναό των Δελφών. Έτσι ονομάζεται σήμερα η ποδοσφαιρική ομάδα της Λευκάδας -Α. Ο. Τηλυκράτης Λευκάδας- που ιδρύθηκε το 1927.

[Παυσανίου Ελλάδος Περιήγησης: Φωκικά, Λοκρών Οζόλων]

2) Τιμωνίδης
Υπήρξε φίλος και συστρατιώτης του Συρακουσίου Δίωνος. Ήταν ιστορικός και συνέγραψε την ιστορία της Σικελίας. Δυστυχώς δεν διεσώθη τίποτε από το έργο αυτό.

[Πλουτάρχου, Βίοι Παράλληλοι, Δίων § 22]

[Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology by William Smith (1867)]

3) Φιλόξενος
Ήταν ποιητής και σύγχρονος του Τιμωνίδη. Ο Φιλόξενος έγραψε Δείπνον, του οποίου σώζονται μόνον λείψανα.

[Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology by William Smith (1867)]

4) Φιλαινίς
Να και μια γυναίκα στην ανδροκρατούμενη τότε, αλλά ακόμη και σήμερα, εποχή. Ήταν ποιήτρια που άκμασε την εποχή του Σωκράτους. Έγραψε αναισχυντογραφίες, οι οποίες χάθηκαν με το πέρασμα του χρόνου.

[Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology by William Smith (1867)]

5) Ιππόμαχος
Ήταν μάντης στο στρατόπεδο των Ελλήνων που πολέμησαν στο πλευρό των Περσών. Κάποιοι ερμηνεύοντας το πιο κάτω χωρίο του Ηροδότου εσφαλμένα συγκατάλεγαν τους Λευκαδίους μεταξύ των Ελλήνων που συστράτευσαν με τους Πέρσες. Στον τρίποδα των Δελφών, που κατασκευάστηκε με τα λάφυρα του πολέμου από τις 31 συνασπισμένες ελληνικές πόλεις-κράτη μετά τη νίκη τους έναντι των Περσών, αναγράφεται και η Λευκάδα. Η χάλκινη στήλη, ύψους οκτώ μέτρων, είχε αφαιρεθεί από το Ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς από το Μέγα Κωνσταντίνο το 330 μ. Χ. και είχε μεταφερθεί -μαζί με δεκάδες άλλα αρχαιοελληνικά σύμβολα- στην Κωνσταντινούπολη, όταν θεμελιώνονταν η νέα πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Εκεί βρέθηκε το έτος 1856 και εξακολουθεί να βρίσκεται μέχρι σήμερα.

[Ηρόδοτος, Βιβλίο θ’ (Καλλιόπη), § 36]

6) Δωρόθεος
Τον αναφέρει ως παράδειγμα για τις ναυτικές του ικανότητες ο Πολύαινος στο έργο του «Στρατηγήματα». Ο Δωρόθεος κατόρθωσε με στρατήγημα να σώσει το πλοίο του από την καταδίωξη δύο εχθρικών τριήρων.

[Πολύαινος, Στρατηγήματα, Βιβλίο Ε’]

Πηγές:
Ι. Ν. Σταματέλος, Περιοδικό Πανδώρα, Τόμος ΙΓ’, Φυλλάδιον 309 του έτους 1863
Παυσανίας, Φωκικά, Κεφ. θ. § 4
Descriptio Græciæ: Recognovit et præfatus est Ludovicus Dindorfius, Page 501
Πλουτάρχου, Βίοι Παράλληλοι, Δίων
The Ancient Library – A Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology
Πολύαινος Στρατηγήματα, Βιβλίο Ε.’
Ανέμη – Πολυαίνου Στρατηγημάτων Βίβλοι οκτώ / Φιλοτίμω δαπάνη των αδελφών Ζωσιμαδών

Το «πουλί», σύμβολο της χούντας των συνταγματαρχών, στα χωριά μας

21 Απρίλη 1967. Οι συνταγματάρχες καταλύουν το δημοκρατικό πολίτευμα της χώρας και επιβάλλουν μια στυγνή δικτατορία που θα διαρκέσει 7 χρόνια τρεις μήνες και τρεις μέρες. Στοιχειώδεις ελευθερίες καταργούνται, οι φυλακές, οι εξορίες, τα βασανιστήρια, οι δολοφονίες των αντιπάλων του δικτατορικού καθεστώτος είναι στην ημερήσια διάταξη. Η χώρα μας περνά έναν πνευματικό και πολιτιστικό μεσαίωνα. Κορύφωση η τουρκική εισβολή στην Κύπρο και ό,τι σήμερα ονομάζουμε Κυπριακή Τραγωδία.

Το έμβλημα της χούντας των συνταγματαρχών ήταν ο φοίνικας -το μυθολογικό πουλί- που ξαναγεννιέται από τις στάχτες του. Στη μέση του εμβλήματος φιγούραρε ο ένοπλος φαντάρος. Στο κάτω μέρος αναγράφονταν η ημερομηνία 21 Απριλίου όπου έγινε η «εθνοσωτήριος επανάστασις».

Το «πουλί» της χούντας βρίσκονταν παντού, στα χωριά και στις πόλεις, στα δημόσια σχολεία και όλες τις υπηρεσίες, σε όλους τους στρατώνες. Στους ηλεκτρικούς στύλους των δρόμων, αλλά και στα κουτιά των σπίρτων, στα κέρματα, στα χαρτονομίσματα, στα διαβατήρια. Και που δεν το έβρισκε τότε κανείς!

Το συναντούσαμε πολλές φορές και στην είσοδο του κάθε χωριού. Στο χωριό μου πάντως, τα Κολυβάτα Λευκάδας, δεν το είχαμε το πουλί. Ίσως γιατί το χωριό ήταν μικρό. Ίσως πάλι γιατί η δημοκρατική παράδοση του χωριού να λειτούργησε αποτρεπτικά στην εγκατάστασή του. Το θυμάμαι όμως να φιγουράρει -πιτσιρικάς ήμουν τότε- στην είσοδο του διπλανού χωριού Μαυρογιαννάτα, που ανήκε τότε, αλλά και μέχρι την καποδιστριακή μεταρρύθμιση, μαζί με τους οικισμούς Κολυβάτα και Νικιάνα στην πρώην κοινότητα Αλεξάνδρου. Οι τρεις οικισμοί ανήκουν σήμερα στο Δημοτικό Διαμέρισμα Αλεξάνδρου του Δήμου Λευκάδας. Το πουλί ήταν στημένο στη μπασιά του χωριού, στη στροφή που κάνει ο επαρχιακός δρόμος, δίπλα από το σπίτι του «Γιωργή».

Εκεί το βρήκα, σε έναν πρόσφατο περίπατό μου, αναποδογυρισμένο, καμιά εκατοσταριά μέτρα παρακάτω, 40 χρόνια μετά το πρώτο στήσιμό του. Και δεν φαίνεται να έχει υποστεί πολλές ζημιές όλα αυτά τα χρόνια το άτιμο. Ανάλογο «πουλί» θυμάμαι ότι βρισκόταν στα χρόνια της εφτάχρονης δικτατορίας και στην είσοδο του χωριού Νικιάνα.

[Το χουντικό πουλί μετά 40 χρόνια περίπου. Στο βάθος φαίνεται το χωριό Κολυβάτα.]

Θεόδωρος Στάμος: ο «οξύθυμος» ζωγράφος του αφηρημένου εξπρεσιονισμού

Θεόδωρος τ’ όνομά του, Στάμος το επίθετο. Η καταγωγή του Λευκαδίτικη. Γεννήθηκε το Δεκέμβριο του 1922 στη Νέα Υόρκη. Ελληνόπουλο δεύτερης γενιάς. Η μάνα του κατάγονταν από τη Σπάρτη και ο πατέρας του από τη Λευκάδα. Ένας λόγος που τον διεκδικούμε ως συμπατριώτη μας. Άλλοι λόγοι, γιατί έζησε το τελευταίο διάστημα της ζωής του στη Λευκάδα, γιατί πολλά από τα έργα του είναι εμπνευσμένα από τη μοναδική της φύση και γιατί θάφτηκε εδώ μετά το θάνατό του στα Γιάννενα το 1997.

Εδώ στη Λευκάδα βρίσκεται, στα χέρια συγγενών του, και ένα ιστορικής σημασίας κομμάτι του προσωπικού του αρχείου. Πενήντα χρόνια δημιουργίας, πρωτεργάτης στην δεκαετία του ’50 και αργότερα συνοδοιπόρος του κινήματος του αφηρημένου εξπρεσιονισμού που όχι μόνο αυτονόμησε την τέχνη στις ΗΠΑ αλλά και για πρώτη φορά στην ιστορία την επιβάλει στο παραδοσιακό και αναμφισβήτητο μέχρι τότε κέντρο της, το Παρίσι.

Το 1950 ο Στάμος και 17 ομότεχνοί του Αμερικανοί μοντέρνοι ζωγράφοι, καταγγέλλουν με ανοιχτή επιστολή τους, που γίνεται πρωτοσέλιδο στους Νιου Γιορκ Τάιμς, τον Διευθυντή και τους κριτικούς τέχνης του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης, που ετοίμαζαν έκθεση με τίτλο «Αμερικάνικη Τέχνη – Σήμερα», ότι είναι ενάντια στην προβολή έργων μοντέρνας τέχνης που δεν κατανοούν, ότι είναι δεδηλωμένα αντίθετοι στην προχωρημένη τέχνη, με τα συντηρητικά τους αισθητικά κριτήρια. Το αμερικανικό περιοδικό Λάιφ, αδράζοντας την ευκαιρία απ’ αυτή την επιστολή, αποκαλεί ένα χρόνο αργότερο ειρωνικά «οξύθυμους», τα μέλη της λεγόμενης ομάδας της Πρωτοπορίας, που άτυπα ηγούνταν ο Στάμος, κάτι που έμεινε για αρκετά χρόνια μετά.

[ Infinity Field, Lefkada Series (Ατέρμονο Πεδίο, Σειρά Λευκάδα)
1981-1982, 55.9 x 76.2 cm, Crane Kalman Gallery]

[ Full Moon (Πανσέληνος)
1948, Oil on canvas, 20 x 24 in., The Phillips Collection, Washington D.C.]

Έργα του βρίσκονται σήμερα σε περισσότερα από 50 διεθνή Μουσεία στον κόσμο, όπως στο Art Institute of Chicago, Guggenheim Museum, Metropolitan Museum, Museum of Modern Art, Whitney Museum of American Art, Museum Moderner Kunst Wienn, Bayerische Staatsgemäldesammlungen München, Wilhelm-Hack-Museum Ludwigshafen και σε πολλές ιδιωτικές συλλογές. Η Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας του απέδωσε την οφειλόμενη τιμή και την καλλιτεχνική του αποκατάσταση το Σεπτέμβρη – Οκτώβρη του 1997, λίγους μήνες μετά το θάνατό του, με μια μεγάλη αναδρομική έκθεση με 158 έργα του, που έφθασαν στην Αθήνα από 21 διαφορετικά μεγάλα μουσεία και συλλογές όλου του κόσμου.

[ My Lode Stone
1949, 76.2 x 96.5 cm, Hollis Taggart Galleries]

Πηγές:
ARTCYCLOPEDIA – Theodoros Stamos
ART TOPOS – Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΤΩΝ ΑΤΕΡΜΟΝΩΝ ΠΕΔΙΩΝ
Abstract Expressionismus – Theodurus Stamos
THEODOROS STAMOS – Museum Collections
art in context – Theodoros Stamos Images
World Wide ARTS RESOURCES – Theodoros Stamos
Εικαστικόν – Θεόδωρος Στάμος
Artnet – Theodoros Stamos
«Ναυτεμπορική» – Πολιτική και τέχνη στα χνάρια των μεταναστών
Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λευκάδας
KATERINA’S DIARY (Blog)

Ο ποιητής «άρχοντας της λαλιάς μας» Άγγελος Σικελιανός

Στις 15 του Μάρτη του 1884, γεννιέται στη Λευκάδα το έβδομο και τελευταίο παιδί της Χαρίκλειας και του Ιωάννη Σικελιανού, δασκάλου των Γαλλικών. Το όνομά του Άγγελος. Και του ταίριαξε. Θα μπορούσε να είχε ονομαστεί και Απόλλωνας ή Ορφέας και αυτά τα ονόματα θα του πήγαιναν. Το αγόρι αυτό έμελλε να γίνει ένας από τους κορυφαίους οραματιστές δημιουργούς όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και του κόσμου όλου.

---

«Ακούστε, ακούστε με! Αν ετρέμανε στην κούνια τα βυζασταρούδια, εμένα με νανούρισαν, των αντρειωμένων τα τραγούδια. Εμέ, λεχώνα η μάνα μου, στην μπόρα τη μαρτιάτικη που ‘χε τα ουράνια ανοίξει, εσκώθη και με πήρε στην αγκάλη της τον πρώτο κεραυνό για να μου δείξει! Μάνα φωτιά με βύζαξες κ’ είναι η καρδιά μου αστέρι;» «Αλαφροΐσκιωτος» Άγγελος Σικελιανός

---

«Άρχοντα της λαλιάς μας» τον αποκάλεσε ο νομπελίστας ποιητής μας Σεφέρης. Στη γενέτειρά του διδάχτηκε τα πρώτα γράμματα στο δημοτικό και μετά στο γυμνάσιο. Εκεί έγραψε σε ηλικία μόλις δεκατριών χρόνων και τα πρώτα του ποιήματα. Το 1901 έφυγε στην Αθήνα όπου και γράφτηκε φοιτητής στη Νομική Σχολή, χωρίς όμως ποτέ να παρακολουθήσει μαθήματα. Ήταν γεννημένος να γίνει ποιητής και άρχισε να δημοσιεύει από καιρό σε καιρό ποιήματά του σε λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής. Η γνωριμία του με τον πρωτοπόρο ανανεωτή του νεοελληνικού θεάτρου Κωνσταντίνο Χρηστομάνο τον οδηγεί να παίζει ρόλους σε αρχαίες τραγωδίες στη «Νέα Σκηνή» που αυτός είχε δημιουργήσει. Αυτό ίσως και να συνέβαλλε αργότερα στην ιδέα του Σικελιανού για την αναβίωση του αρχαίου δράματος με τις «Δελφικές Εορτές».

Ο Σικελιανός με το ψιλό του παράστημα και την απολλώνια ομορφιά του μοιάζει την εποχή αυτή με αρχαίο θεό. Είναι η προσωποποίηση όχι μόνο της ποίησης αλλά και του σαρκικού έρωτα. Το 1905 γνωρίζεται με την πλούσια Αμερικανίδα Εύα Πάλμερ, την πρώτη γυναίκα του, η οποία του αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά και στήριξε οικονομικά όλα του τα οράματα. Το 1907, σε ηλικία είκοσι τριών χρόνων, γράφει «μέσα σε μια βδομάδα», όπως λέει ο ίδιος, το πρώτο μεστό ποιητικό του έργο τον «Αλαφροΐσκιωτο» καταλαμβάνοντας το δικό του χώρο στην ελληνική ποίηση.

---

Ο Άγγελος Σικελιανός με την πρώτη του γυναίκα Εύα Σικελιανού (Πάλμερ) που τον λάτρευε και τον στήριξε σε όλες τις στιγμές της ζωής του. Ο γάμος τους το 1907 ήταν σημαντικός σταθμός στη ζωή του ποιητή. Η Εύα, εκτός των άλλων, αντιμετώπισε μεγαλόψυχα τις ερωτικές απιστίες του Σικελιανού και αργότερα τον έρωτά του με την Άννα Καραμάνη, δίνοντας τη συγκατάθεσή της για το γάμο τους που έγινε το 1940.

Ο Σικελιανός εκδίδει αργότερα τους τέσσερις τόμους της ποιητικής του συλλογής «Πρόλογος στη Ζωή» με τις πέντε περίφημες «Συνειδήσεις»: «Η Συνείδηση της Γης μου» (1915), «Η Συνείδηση της Φυλής μου» (1915), «Η Συνείδηση της Γυναίκας» (1916), «Η Συνείδηση της Πίστης» (1917) και «Η Συνείδηση της Προσωπικής Δημιουργίας». Ακολουθεί η τρίτη συλλογή του με τον τίτλο «Στίχοι» και μετέπειτα οι συλλογές του «Μήτηρ θεού» και «Πάσχα των Ελλήνων». Με την έκδοση των έργων του «Ακριτικά» και «Αντίδωρο» ο Σικελιανός συγκέντρωσε ολόκληρο το ποιητικό του έργο σε τρεις τόμους με τον τίτλο «Λυρικός Βίος».

Το 1927 ο Σικελιανός με την γυναίκα του Εύα πραγματώνει το όραμά του για την Δελφική Ιδέα με την αναβίωση των «Δελφικών Εορτών» που αποσκοπούσαν στην αδελφοσύνη και ειρήνη των λαών. Από τότε καθιερώθηκε για πρώτη φορά να παίζονται τα έργα των κλασικών τραγωδών σε αρχαία θέατρα. Ο Σικελιανός όμως δεν ήβρε την απαιτούμενη συμπαράσταση από το επίσημο κράτος, αλλά και η προσέλευση των θεατών, αν εξαιρεθούν οι προσκεκλημένοι, τόσο στις πρώτες όσο και στις δεύτερες γιορτές ήταν ελάχιστη. Το όραμά του δεν είχε συνέχεια.

---

Ο Σικελιανός με κατοίκους στην πλατεία του χωριού Αράχωβα, που βρίσκεται κοντά στους Δελφούς (Συλλογή Λ. Παναγάκου).

Το 1941 ο Σικελιανός εντάσσεται στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ) και πρωτοστατεί στην προπαγάνδισή του με τα «Ακριτικά» του, πέντε χειρόγραφα ποιήματα, που κυκλοφορούν παράνομα. Παράλληλα δημοσιεύει συνεχώς ποιήματα σε διάφορα έντυπα του ΕΑΜ για το «Νέο Εικοσιένα» όπως αποκαλεί το ΕΑΜ, στο επίγραμμά του «Ανάσταση» (1942). Τότε έγραψε και τα σπουδαία θεατρικά του έργα μεταξύ των οποίων η «Σίβυλλα» και το κορυφαίο του «Ο θάνατος του Διγενή Ακρίτα» με αντιστασιακό περιεχόμενο. Και δεν κάνει αγώνα καθισμένος στο σπίτι του. Διακινδυνεύει. Στην κηδεία του Παλαμά το 1943 χτυπά με τους στίχους του την καμπάνα του αγώνα και σε εκδήλωση στο Ηρώδειο τον Αύγουστο του 1944 απαγγέλλει με την βροντώδη κρυστάλλινη φωνή του τον αντάρτη «Αστραπόγιαννό» του.

---

Ο ποιητής βάζοντας τον ώμο του κάτω από το φέρετρο του άλλου μας ποιητή Κωστή Παλαμά.

Το νεκρώσιμο ποίημα του Σικελιανού στη μνήμη του Κωστή Παλαμά Ηχήστε οι σάλπιγγες… Καμπάνες βροντερές, δονήστε σύγκορμη τη χώρα, πέρα ως πέρα… Βογκήστε, τύμπανα πολέμου… Οι φοβερές σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα! Σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα! Ένα βουνό με δάφνες αν υψώσουμε ως το Πήλιο κι ως την Όσσα κι αν το πυργώσουμε ως τον έβδομο ουρανό, ποιον κλεί, τι κι αν το πει η δικιά μου γλώσσα; Μα Εσύ, Λαέ, που τη φτωχή Σου τη μιλιά, Ήρωας, την πήρε και την ύψωσε ως στ’ αστέρια, μεράσου τώρα τη θεϊκή φεγγοβολιά της τέλειας Δόξας Του, ανασήκωσ’ Τον στα χέρια γιγάντιο φλάμπουρο, κι απάνω κι από μας που Τον υμνούμε, με καρδιά αναμμένη, πες μ’ ένα μόνο ανασασμόν: «ο Παλαμάς!» ν’ αντιβογκήσει τ’ όνομά Του η Οικουμένη!

Ηχήστε οι σάλπιγγες… Καμπάνες βροντερές, δονήστε σύγκορμη τη χώρα, πέρα ως πέρα… Βογκήστε, τύμπανα πολέμου… Οι φοβερές σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα! Σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα! Ένας λαός, σηκώνοντας τα μάτια του τη βλέπει… κι ακέριος φλέγεται ως με τ’ άδυτο ο Ναός, κι από ψηλά Νεφέλη Δόξας τονε σκέπει. Τι πάνωθέ μας, όπου ο άρρητος παλμός της αιωνιότητας, αστράφτει αυτήν την ώρα Ορφέας, Ηράκλειτος, Αισχύλος, Σολωμός την άγια δέχονται ψυχή την τροπαιοφόρα, που αφού το έργο της θεμέλιωσε βαθιά στη γην αυτήν με μιαν ισόθεη Σκέψη, τον τρισμακάριο τώρα πάει ψηλά τον Ίακχο με τους αθάνατους θεούς για να χορέψει. Ηχήστε οι σάλπιγγες… Καμπάνες βροντερές, δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα… Βόγκα Παιάνα! Οι σημαίες οι φοβερές της Λευτεριάς ξεδιπλωθείτε στον αέρα!»

---

Ο Σικελιανός είχε μπολιαστεί για τα καλά και οι ιδέες του δεν λύγισαν στα μαύρα χρόνια του Εμφυλίου. Γιατί, όπως έβαζε τον Μακρυγιάννη να λέει, «Τη λευτεριά μας τούτη δεν την ήβραμε στο δρόμο, και δε θα μπούμεν εύκολα στου αυγού το τσόφλι, γιατί δεν είμαστε κλωσόπουλα, σ’ αυτό να ξαναμπούμε πίσω, μα εγίναμε πουλιά, και τώρα πια στο τσόφλι μέσα δε χωρούμε».

Η μεταπολεμική σκοταδιστική μνησίκακη εξουσία δεν του τα συγχώρεσε όλα αυτά. Γι’ αυτό σαμποτάρισε τρεις φορές την υποψηφιότητά του για το Νόμπελ που έθεσε η Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών, η οποία το 1947 τον είχε ανακηρύξει και επίτιμο πρόεδρό της. Η δεύτερή του γυναίκα Άννα Σικελιανού είπε πριν λίγα χρόνια για το θέμα αυτό σε συνέντευξή της: «Αυτοί που πολέμησαν με όλους τους τρόπους, για να μην πάρει Νόμπελ ο Σικελιανός, ήταν ο Σπύρος Μελάς, ο Ντίνος Τσαλδάρης, οι οποίοι τα συμφώνησαν με τον Σουηδό πρεσβευτή. Πήγε ο ίδιος ο Μελάς στη Σουηδία. Ενώ υπήρχαν πολλοί Σουηδοί λογοτέχνες που υποστήριζαν τον Άγγελο. Ένας απ’ αυτούς μου είπε: «Ξέρετε, συμβαίνει κάτι πρωτοφανές. Η αντίδραση για την απονομή του Νόμπελ στον Σικελιανό έρχεται από την Ελλάδα…» Ο Σικελιανός έφυγε στις 19 του Ιούνη του 1951 πικραμένος και παραγκωνισμένος από την επίσημη μετεμφυλιακή Ελλάδα. Δυστυχώς, τα δύσκολα εκείνα χρόνια, λίγο μετά το τέλος του Εμφυλίου, κυριαρχούσαν οι φελλοί στα πολιτιστικά δρώμενα της χώρας μας. Από τους εργάτες του πνεύματος και της τέχνης, που στους δύο ξεσηκωμούς του λαού μας τάχθηκαν στο πλευρό του, άλλοι βρίσκονταν παραγκωνισμένοι στα σπίτια τους και άλλοι στοιβάζονταν στις φυλακές ή εκτοπίζονταν στα ξερονήσια.

---

Το πνευματικό εμβατήριο «Ομπρός, βοηθάτε να σηκώσουμε τον ήλιο πάνω απ’ την Ελλάδα. Ομπρός, βοηθάτε να σηκώσουμε τον ήλιο πάνω απ’ τον κόσμο! Τι, ιδέτε, εκόλλησεν η ρόδα του βαθιά στη λάσπη, κι α, ιδέτε, χώθηκε τ’ αξόνι του βαθιά μες το αίμα! Ομπρός, παιδιά, και δε βολεί μοναχός του ν’ ανέβει ο ήλιος σπρώχτε με γόνα και με στήθος να τον βγάλουμε απ’ τη λάσπη, σπρώχτε με στήθος και με γόνα, να τον βγάλουμε απ’ το γαίμα. ‘Δέστε, ακουμπάμε απάνω του ομοαίματοι αδερφοί του! Ομπρός, αδέρφια, και μας έζωσε με τη φωτιά του, ομπρός, ομπρός, κ’ η φλόγα του μας τύλιξε, αδερφοί μου! Ομπρός, οι δημιουργοί!… Την αχθοφόρα ορμή Σας στηλώστε με κεφάλια και με πόδια, μη βουλιάξει ο ήλιος!»

---

Τα έργα του Άγγελου Σικελιανού έχουν μεταφραστεί και εκδοθεί σε πολλές γλώσσες. Στη φωτογραφία αφιέρωση της ποιητικής του συλλογής «Στίχοι» στον Παντελή Πρεβελάκη και κάποια εξώφυλλα από εκδόσεις έργων του σε άλλες γλώσσες.

---

Το σπίτι που γεννήθηκε ο Σικελιανός στη Λευκάδα αγοράστηκε από την Εθνική Τράπεζα με δωρεά υπέρ του Δήμου Λευκάδας έναντι του ποσού των 280.000 ευρώ. Η Διοίκηση της Τράπεζας διέθετε επιπλέον το ποσό των 150.000 ευρώ για την αποκατάσταση της οικίας Σικελιανού. Ο Δήμος Λευκάδας όφειλε να συμβάλλει στην ολοκλήρωση της αποκατάστασης και στην ανάληψη της διαχείρισης της όλης δαπάνης του έργου. Ο Δήμος όμως από την πλευρά του δεν έκανε τίποτα, μη δυνάμενος, όπως εξήγησε ο Δήμαρχος κ. Φέτσης, να εξασφαλίσει περαιτέρω κονδύλια που απαιτούνταν για την ολοκλήρωση του έργου. Αργότερα η Διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας δια μέσου του Μορφωτικού της Ιδρύματος αποφάσισε να γίνει όλο το έργο με δικιά της χορηγία και να δημιουργηθεί «Μουσείο Επιφανών Λευκαδίων» μιας και δεν υπάρχει η απαιτούμενη ποσότητα εκθεμάτων -πολλά από τα προσωπικά αντικείμενα του ποιητή βρίσκονται ήδη στην ιδιοκτησία του Δήμου Δελφών και στο Μπενάκειο Μουσείο- για την μετατροπή της οικίας αποκλειστικά σε Μουσείο Άγγελου Σικελιανού. Το κόστος της όλης δαπάνης υπολογίζεται ότι θα ανέλθει σε 1.300.000 ευρώ και ότι το έργο θα έχει ολοκληρωθεί σε τρία έως τέσσερα χρόνια, απότε και θα αποδοθεί από την Εθνική Τράπεζα στο Δήμο και τους Λευκαδίτες (Πηγή: Εφημερίδα Λευκαδίτικος Λόγος, Παρασκευή 22 Αυγούστου 2008, Φύλλο 938, Σελ. 9).

Προτομή του Σικελιανού στην Πλατεία Παραλίας στην πόλη της Λευκάδας

---

Πηγές:
Άγγελος Σικελιανός – Βικιπαίδεια
Angelos Sikelianos – Wikipedia
Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού – Άγγελος Σικελιανός
Εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ» – Άγγελος Σικελιανός: 50 χρόνια από τον θάνατό του
Εφημερίδα «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ» – Αφιέρωμα στον Άγγελο Σικελιανό
Έλληνες ποιητές
Φωτογραφίες από την Αράχωβα
Περι…γραφής – Άγγελος Σικελιανός
Η συνείδηση της γυναίκας (από τον «Πρόλογο στη ζωή»)
Η γλαύκα (από τον Αλαφροΐσκιωτο)

Για τη δράση του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) στη Λευκάδα

Το λαϊκοαπελευθερωτικό κίνημα στη Λευκάδα ήταν πολύ ισχυρό, δέχτηκε, όμως, δυνατό χτύπημα από το καλοκαίρι του 1944 ακόμη, όταν τμήματα ταγματασφαλιτών υπό τον Ευάγγελο Κονιδάρη ή Καλαντζή, ενισχυμένα από ταγματασφαλίτες της Ακαρνανίας υπό το δικηγόρο Πάνο Βέρη και ΕΔΕΣίτες υπό τον Διονύση Ζαμπέλη, συνέτριψαν με την άμεση συνεργασία γερμανικής στρατιωτικής μονάδας τον τοπικό ΕΛΑΣ. Η Λευκάδα ελευθερώθηκε πραγματικά μόλις στα τέλη του Δεκέμβρη του 1944, με τις επιτυχείς στρατιωτικές επιχειρήσεις ΕΛΑΣίτικων τμημάτων κατά των ΕΔΕΣίτικων δυνάμεων και των συνεργατών τους στην Ηπειρο – και κρατήθηκε ελεύθερη μέχρι τα τέλη του Μάρτη 1945, οπότε εγκαταστάθηκε εκεί ένα τάγμα εθνοφυλάκων.

Οι εθνοφύλακες, σε συνεργασία με παλιούς ταγματασφαλίτες, μεταβαπτισμένους σε «μεταβατικά αποσπάσματα διώξεως συμμοριτών», και με την τοπική χωροφυλακή, άρχισαν αμέσως το τρομοκρατικό τους έργο κάτω από την καθοδήγηση του νομάρχη Α. Μανουσόπουλου, γυναικάδελφου του τοπικού πολιτευτή του Λαϊκού Κόμματος, Κ. Καλκάνη, και νομάρχη Θεσσαλονίκης την εποχή της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη. Εκατοντάδες μέλη και στελέχη του ΕΑΜ και του ΚΚΕ, μεταξύ τους και ο γιατρός Ξενοφών Γρηγόρης, φυλακίστηκαν ή εξορίστηκαν, ενώ επτά δολοφονήθηκαν από τους χωροφύλακες, τους εθνοφύλακες και τους παρακρατικούς. Πρόκειται για τον Στάθη Καλύβα, από τα Πλατύστομα, τον Βαγγέλη Μανωλίτση, από τον Αλέξανδρο, τον Σπύρο Μικρώνη, από τους Πηγαδισάνους, τον Κώστα και τον Πάνο Σκιαδά, από τους Καρυώτες, τον Διονύσιο Αντύπα, από τον Αγιο Πέτρο, και τον Γιάννη Αραβανή, από την Καρυά.

Το κύμα της τρομοκρατίας ήταν φυσικό να οδηγήσει αρκετούς ΕΑΜίτες αγωνιστές του νησιού στο βουνό, με συνέπεια από τα τέλη ακόμη του 1946 να σχηματιστεί στη Λευκάδα αντάρτικη ομάδα από 43 μέλη. Αρχηγός της ομάδας ήταν ο Πάνος Γιαννούλης και πολιτικός επίτροπος ο Ζώης Κούρτης – περιλαμβάνονταν δε στην εν λόγω ομάδα 16 αντάρτες από το ηρωικό χωριό Εγκλουβή και η Ντίνα Κατωπόδη ή Τζαβέλαινα, από την Καρυά.

Η δράση της ομάδας του Γιαννούλη στο νησί υπήρξε, ωστόσο, περιορισμένη. Επρόκειτο στην πραγματικότητα για συμπλοκές, από τις οποίες σπουδαιότερη ήταν αυτή, που σημειώθηκε στα μέσα του Μάρτη 1947 έξι χιλιόμετρα έξω από την πόλη της Λευκάδας, όπου έπεσε σε ενέδρα και διαλύθηκε από τους αντάρτες, ένα πολυάριθμο τμήμα χωροφυλακής, που κατευθυνόταν στο χωριό Κατούνα, και σκοτώθηκε ένας χωροφύλακας.

[Ο καπετάνιος Πάνος Γιαννούλης]

Στις αρχές του Ιούνη 1947 το μεγαλύτερο τμήμα της ομάδας του Γιαννούλη διαπεραιώθηκε, με εντολή του Γενικού Αρχηγείου του Δημοκρατικού Στρατού, στο Ξηρόμερο, με σκοπό τη δημιουργία των απαραίτητων συνθηκών για την ανάπτυξη αντάρτικου κινήματος στην περιοχή. Πρέπει να σημειωθεί ότι στο Ξηρόμερο και γενικότερα στην Αιτωλοακαρνανία δεν είχε καταστεί δυνατός ο σχηματισμός αξιόλογων τμημάτων του Δημοκρατικού Στρατού, εξαιτίας κυρίως του γεγονότος ότι είχαν από νωρίς δολοφονηθεί σε διάφορα περιστατικά από χωροφύλακες και παρακρατικούς τα σημαντικότερα τοπικά πολιτικά και στρατιωτικά στελέχη της ΕΑΜικής Αντίστασης και του ΚΚΕ. Μεταξύ των στελεχών αυτών περιλαμβάνονταν ο θρυλικός Γερο – Δήμος, ο Βασίλης Παπαγιάννης, ο Ανάστασης Αναστασίου ή Οδυσσέας, ο Στάθης Πιάκας ή Φουρτούνας, ο Γιάννης Κατσιφός και κυρίως ο Βασίλης Σκιαδάς ή Επαμεινώνδας, ήρωας κατά τη γερμανική κατοχή της μεγάλης μάχης της Αμφιλοχίας.

Το τμήμα του Γιαννούλη ενώθηκε στο Ξηρόμερο με μια μικρή ομάδα, που διατηρούνταν εκεί υπό τον έφεδρο ανθυπολοχαγό και δάσκαλο Λάκη Κατσαρό, αντιμετώπισε, όμως, απαρχής ισχυρές κυβερνητικές δυνάμεις, που τις αποτελούσαν δύο χιλιάδες και πλέον στρατιώτες, ΜΑΥδες και χωροφύλακες. Οι αντάρτες συγκρούστηκαν μαζί τους κοντά στο χωριό Παληάμπελα, όπου συνελήφθη αιχμάλωτος ο σύνδεσμός τους με το Γενικό Αρχηγείο του Δημοκρατικού Στρατού, ο οποίος υποκύπτοντας στα βασανιστήρια αποκάλυψε στον εχθρό όλο το σχέδιο δράσης των ανταρτών.

[Άρθρο στην εφημερίδα Ριζοσπάστης, Παρασκευή 20 Ιουνίου 1947]

Οι αντάρτες υποχρεώθηκαν να χωριστούν σε μικρές ομάδες, από τις οποίες η μία ξαναπέρασε στη Λευκάδα, ενώ οι άλλες παρέμειναν στην Ακαρνανία. Μια από αυτές υπό τον Γιαννούλη έφτασε στο Ακτιο, όπου ταμπουρώθηκε σε κάποια παλιά γερμανικά ορύγματα και πρόβαλε άμυνα μέχρι τέλους. Ο Γιαννούλης έχασε τη ζωή του στην τελική προσπάθειά του να διαφύγει με καΐκι μαζί με δυο συντρόφους του, που αιχμαλωτίστηκαν – ενώ σκοτώθηκαν ο δάσκαλος Γεράσιμος Θερμός, ο Ζώης Παπαδόπουλος, ο Κώστας Ζακυνθινός ή Ρέντζος, ο Τάσος Μανωλίτσης ή Βρακάς και ο Νίκος Γαζής ή Παπλαγιάννης. Σκοτώθηκε, επίσης, ο Λάκης Κατσαρός, επιχειρώντας να περάσει το Βάλτο, και αυτοκτόνησε κοντά στη Νικιάνα της Λευκάδας, για να μην αιχμαλωτιστεί ο πολιτικός επίτροπος της ομάδας, Ζώης Κούρτης. Οσοι, εξάλλου, απόμειναν, είτε σκοτώθηκαν λίγο αργότερα σε ενέδρες είτε συνελήφθησαν.

[Ριζοσπάστης, Τρίτη 24 Ιουνίου 1947]

Μια βδομάδα μετά τη μάχη του Ακτίου εκβράστηκε στην παραλία της Γύρας το πτώμα του Πάνου Γιαννούλη. Ο λαός της Λευκάδας θρήνησε τον καπετάνιο του και παρά την τρομοκρατία, που επικρατούσε, πάνω από δυο χιλιάδες πολίτες τον συνόδεψαν στην κηδεία του.

[Ριζοσπάστης, Τετάρτη 25 Ιουνίου 1947]

Πηγή: Εφημερίδα Ριζοσπάστης, Κυριακή 27 Αυγούστου 2006, Ένθετη Έκδοση: «7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ»

Δήμος Μπαχαλοχωρίου

Σε σκουπιδότοπο έχει μετατραπεί εν μέρει ο ενοικιαζόμενος δημοτικός χώρος στάθμευσης στο χωριό Νικιάνα Λευκάδας του Δημοτικού Διαμερίσματος Αλεξάνδρου του Δήμου Λευκάδας. Φαίνεται ότι κάποιοι από τους περίοικους εξάντλησαν την υπομονή τους -έχει και αυτή τα όριά της- και αναγκάστηκαν να διακωμωδήσουν λιγάκι την όλη κατάσταση, τοποθετώντας στο χώρο την πιο κάτω πινακίδα, μήπως και συγκινηθεί κανείς εκ των ασυνειδήτων που τον χρησιμοποιούν ως χώρο ανεξέλεγκτης εναπόθεσης σκουπιδιών ή κάποιος εκ των αρμοδίων για την καθαριότητα του Δήμου.

[ΔΗΜΟΣ ΜΠΑΧΑΛΟΧΩΡΙΟΥ – ΠΕΤΑΤΕ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΑΝΤΕΧΟΥΜΕ – Ο ΝΤΟΠΙΟΣ, γράφει η πινακίδα]

Είναι πασιφανές ότι υπάρχει πρόβλημα με την καθαριότητα στο νησί μας. Υπάρχει πρόβλημα τόσο στην έδρα του Δήμου Λευκάδας και πρωτεύουσα του νησιού, όσο και στα επιμέρους δημοτικά διαμερίσματα καθώς και στους άλλους δήμους. Είναι άσχημη η εντύπωση που προκαλείται στους χιλιάδες επισκέπτες του τόπου μας, ιδιαίτερα στους ξένους. Θα πρέπει να ευαισθητοποιηθούμε όλοι μας στο θέμα αυτό και να ενδιαφερθούμε ενεργά για την καθαριότητα των δημοσίων, δημοτικών, κοινοτικών και ιδιωτικών χώρων όπως κάνουμε και στο σπίτι μας. Εμείς, όλοι μας, είμαστε υπεύθυνοι σε μεγάλο βαθμό για την υπάρχουσα κατάσταση. Εμείς είμαστε αυτοί, που αρχίζοντας με το πέταγμα στο δρόμο κάθε είδους μικρο-απορρίμματος, ακόμη και του αποτσίγαρου, φτάνουμε μέχρι την εναπόθεση κάθε άχρηστου υλικού σε ανεξέλεγκτες και παράνομες χωματερές. Οι επισκέπτες του τόπου μας, Έλληνες και ξένοι, θα προσαρμοσθούν ανάλογα με την κατάσταση που θα βρουν. Βρισκόμενοι σε μια πόλη βρώμικη θα φερθούν ανάλογα, δεν θα δείξουν το ενδιαφέρον να την παραδώσουν καθαρή φεύγοντας. Χρειάζεται συστηματική και μακροχρόνια προσπάθεια. Χρειάζεται η ευαισθητοποίηση του κόσμου αρχίζοντας από τα σχολεία. Χρειάζονται δράσεις και μόνιμος αγώνας καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Ζούμε σε ένα πανέμορφο νησί και μπορούμε αν πράγματι όλοι μας θελήσουμε να κάνουμε τον τόπο μας βιτρίνα, από πλευράς καθαριότητας τουλάχιστον.

150.000 ευρώ κόστισε στο Δήμο Λευκάδας η ενθρόνιση του νέου μητροπολίτη κ. Θεοφίλου

Σύμφωνα με άρθρο της τοπικής εβδομαδιαίας εφημερίδας της Λευκάδας «τα ΝΕΑ της Λευκάδας» (φύλλο της Παρασκευής 22 Αυγούστου 2008, Αριθμός φύλλου 997) 150.000 ευρώ, ήτοι 51.112.500 εκατομμύρια δραχμές, πλήρωσε ο Δήμος Λευκαδίων για το φαγοπότι, τις δεξιώσεις και τα έξοδα διανυκτέρευσης των δεκάδων ιερωμένων, επισήμων και των παρατρεχάμενών τους που κατέφθασαν στη Λευκάδα για να παρευρεθούν στην τελετή ενθρόνισης του νέου Μητροπολίτη Λευκάδας και Ιθάκης κ. Θεοφίλου. Δεν πάμε καλά λέω. Δεν πάμε καθόλου καλά.

Παραθέτουμε το άρθρο όπως δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα:

«Κατά την ενθρόνιση του νέου μητροπολίτη Θεόφιλου δεκάδες ιερωμένοι, επίσημοι και παρά των επισήμων κατέφθασαν στη Λευκάδα μαζί με την Χάρη του Υψίστου. Όλοι αυτοί σύμφωνα με το πρωτόκολλο έφαγαν, ήπιαν, δεξιώθηκαν και κατακλίθηκαν με έξοδα που κάλυψε ο δήμος Λευκαδίων! Η απόφαση για την εκλογή μητροπολίτη είναι εκκλησιαστική υπόθεση, τα έξοδα της ενθρόνισης όμως είναι καθαρά δημοτική! Ίσως το πρωτόκολλο θέλησε να ικανοποιήσει και τον δήμο, μιας και… θεόπνευστα τον αγνόησε όταν εξ ονόματος χιλιάδων κατέθεσε την δική του πρόταση. Τα έξοδα δε, ανέρχονται στο ποσό των 150.000 ευρώ! Φτωχέ Ιησού, κοίτα με πόσες θωρακισμένες Mercedes μεταφέρονται ασφαλή πλέον από Ιούδες τα μηνύματά σου. Ξυπόλητε μαραγκέ από την Ναζαρέτ, κοίτα χρυσά άμφια, πολυτελή ξενοδοχεία και λουκούλλεια γεύματα που γίνονται προς δόξαν Σου! Πεινάλες Σχολικοί Φύλακες ζήτουλες της Βοήθειας στο Σπίτι, ανάπηροι που θέλετε στέγη, σχολεία που βρίσκεστε σε κοντέινερς (ο δήμος είναι σε μέγαρο), παιδικοί σταθμοί που σας έβαλαν λουκέτο, ΥΠΟΜΟΝΗ! «Έχει ο Θεός» και οι του Θεού, εμείς δεν έχουμε. Εμείς στο πυρ το εξώτερον, το ετοιμασμένο τω διαβόλω και τοις αγγέλοις αυτού!»

Πηγή: «τα ΝΕΑ της Λευκάδας», Εβδομαδιαία ανεξάρτητη εφημερίδα του Νομού Λευκάδας, Παρασκευή 22 Αυγούστου 2008, Αρ. Φύλλου 997

Το κεφαλοχώρι Καρυά Λευκάδας

Το μεγαλύτερο κεφαλοχώρι του νομού Λευκάδας είναι η Καρυά, έδρα του ομώνυμου Δήμου. Κοντά στα χίλια άτομα μένουν εκεί σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2001. Στο Δήμο Καρυάς ανήκουν επίσης τα χωριά Εγκλουβή -το πιο ορεινό της Λευκάδας- και Πηγαδησάνοι. Το χωριό βρίσκεται στο βορειοκεντρικό τμήμα του νησιού και απέχει 14 περίπου χιλιόμετρα από την πόλη της Λευκάδας. Ένα καταπράσινο χωριό, χτισμένο στους πρόποδες του βουνού Ελάτη, σε υψόμετρο 500 και άνω μέτρων. Είναι ένα ζωντανό χωριό που κατόρθωσε να διατηρήσει τον παραδοσιακό του χαρακτήρα στο πέρασμα του χρόνου. Τα περισσότερα σπίτια είναι πετρόχτιστα και οι δρόμοι στενοί. Στο κέντρο του χωριού απλώνεται μια αρκετά ευρύχωρη πλατεία, όπου αιωνόβια πλατάνια προσφέρουν απλόχερα τον ίσκιο τους. Κάτω από το χωριό εκτείνεται, σε ένα μικρό οροπέδιο που σχηματίζεται, το λιβάδι με αρκετές καλλιεργήσιμες εκτάσεις.

[Άποψη της Καρυάς. Στο βάθος διακρίνεται το λιβάδι]

Κάθε καλοκαίρι διοργανώνονται στο χωριό, από το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου σε συνεργασία με τους τοπικούς συλλόγους, αρκετές πολιτιστικές εκδηλώσεις με αποκορύφωμα την αναπαράσταση του Χωριάτικου Γάμου. Η εκδήλωση, που έχει γίνει πλέον θεσμός, είναι διήμερος και περιλαμβάνει την πρώτη ημέρα το προξενιό, τα μαλλιά, τα προζύμια και τα καρφώματα, ενώ τη δεύτερη ημέρα γίνεται στην πλατεία του χωριού η γαμήλια τελετή, το φόρτωμα των κρεβατιών και το γλέντι της τάβλας. Διοργανώνεται το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου. Στο χώρο του Δημαρχείου λειτουργεί πλούσια Έκθεση Εθνικής Αντίστασης με πολλές φωτογραφίες αγωνιστών από το νησί της Λευκάδας και άλλων που έπαιξαν την εποχή εκείνη ενεργό ρόλο στα δρώμενα του τόπου μας. Στην έκθεση γίνεται ειδική αναφορά στη συνεισφορά των γυναικών στην Αντίσταση. Στο ίδιο κτίριο υπάρχει και Έκθεση Φωτογραφίας με παλιές φωτογραφίες κατοίκων του χωριού (Καρσάνων) καθώς και Έκθεση Ζωγραφικής με έργα ντόπιων ζωγράφων.

Ακόμη, στα πλαίσια του Πολιτιστικού Καλοκαιριού, συγκροτήματα που συμμετέχουν στο Διεθνές Φεστιβάλ Φολκλόρ Λευκάδας δίνουν παραστάσεις στο χωριό σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο που βρίσκεται δίπλα από την πλατεία. Χθες, που βρέθηκα στο χωριό, παρουσίασε παραδοσιακούς χορούς της πατρίδος του το συγκρότημα από τη Σερβία. Χορούς γεμάτους ζωντάνια και λεβεντιά. Δίκαια καταχειροκροτήθηκε από τους παριστάμενους. Αξίζει αν σας δοθεί η ευκαιρία -θα πάνε και σε άλλους δήμους και τοπικά διαμερίσματα- να τους δείτε τους Σέρβους.

[Καρυά – Πολιτιστικό Καλοκαίρι 2008 – Από την παράσταση που έδωσε στο χωριό το φολκλορικό συγκρότημα από τη Σερβία που συμμετέχει στο φετινό 46ο Διεθνές Φολκλορικό Φεστιβάλ Λευκάδας]

Η Καρυά, όπως και τα περισσότερα χωριά της βορειοκεντρικής Λευκάδας, πρωτοστάτησε από τα πιο παλιά χρόνια ακόμη σε όλους τους ξεσηκωμούς που ξεσπούσαν κατά καιρούς στο νησί ενάντια στους ξένους δυνάστες -Φράγκους, Άγγλους κ. ά.- και στους ντόπιους συνεργάτες τους. Πρωτοστάτησε σε όλους τους κοινωνικούς αγώνες του τόπου μας για μια πιο ανθρώπινη κοινωνία. Έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο και στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα ενάντια στους Ιταλούς και Γερμανούς κατακτητές. Ενάντια στη ντόπια αντίδραση που στη Λευκάδα τουλάχιστον αδιαμφισβήτητα συνεργάστηκε με τους κατακτητές.

[Το Μνημείο Εθνικής Αντίστασης]

Η Καρυά είναι γνωστή σ’ όλη την Ελλάδα για τα παραδοσιακά καρσάνικα κεντήματα -πραγματικά έργα τέχνης πολύ λεπτοδουλεμένα- και υφαντά. Φτιάχνονται εδώ και αιώνες με τη λεγόμενη «καρσάνικη βελονιά», μια ειδική τεχνική που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα από τις γυναίκες του χωριού. Μπορεί κάποιος να τα δει στα μαγαζιά που τα περισσότερα βρίσκονται κοντά στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα. Στο χωριό βρίσκεται και το Λαογραφικό Μουσείο Λευκαδίτικου Κεντήματος «Μαρία Κουτσοχέρω». Η Μαρία Σταύρακα ή Κουτσοχέρω ήταν μία από τις καλύτερες κεντήστρες του χωριού και εκείνη που ανακάλυψε την «καρσάνικη βελονιά» κι ας είχε μόνο ένα χέρι. Το μικρό λαογραφικό μουσείο έχει το όνομά της. Εκτός από τα εκπληκτικά κεντήματα, τα υφαντά και τους αργαλειούς θα δείτε αναπαραστάσεις δωματίων και διάφορα αντικείμενα της αγροτικής ζωής του χωριού.

[ Πίνακας από την Έκθεση Ζωγραφικής με έργα ντόπιων ζωγράφων που λειτουργεί στο χωριό]

«Οι Έλληνες της διασποράς και η επίδρασή τους στο Ελληνικό Έθνος μέχρι σήμερα»

Το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Λευκάδας σε συνεργασία με την Ιόνιο Πολιτιστική Ομοσπονδία Αμερικής σας προσκαλούν,

το Σάββατο 6ην Σεπτεμβρίου, 8ην μ.μ.,
στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου

στην εκδήλωση, ομιλία με θέμα «Οι Έλληνες της Διασποράς και η επίδρασή τους στο Ελληνικό Έθνος μέχρι σήμερα».

Ομιλητής θα είναι ο συγχωριανός μας Χριστόφορος Βρεττός, Πλοίαρχος Ε.Ν., με 46 χρόνια πείρα και δράση στα ομογενειακά δρώμενα. Στο χώρο της εκδήλωσης θα υπάρχει, μπουφές, ποτά, αναψυκτικά, καφές. Η είσοδος είναι ελεύθερη.

Έγινε χθες η μάζωξη των αποδήμων Κολυβιατών στον Αη-Νικόλα

Με πρωτοβουλία του συγχωριανού μας Ζώη Π. Βρεττού που ζει στη Γερμανία, οι απόδημοι Κολυβιάτες, οι κάτοικοι δηλαδή του ορεινού οικισμού Κολυβάτα του Δ. Δ. Αλεξάνδρου του Δήμου Λευκάδας, συναντήθηκαν και φέτος, όπως σχεδόν κάθε χρόνο την περίοδο συνήθως του καλοκαιριού, στην εκκλησιά τ’ Αη-Νικόλα. Η εκκλησία αποτελεί σημείο αναφοράς και ταύτισης των απανταχού Κολυβιατών. Εκεί βαπτίστηκαν και παντρεύτηκαν οι περισσότεροι. Εκεί επίσης είναι θαμμένοι, όσο το χωριό ήταν ακόμη ζωντανό, πολλοί από τους προγόνους τους. Ψάλθηκε εσπερινός και ακολούθως οι παρευρισκόμενοι μαζεύτηκαν στον προαύλιο χώρο όπου τους δόθηκε η ευκαιρία να γνωριστούν και να τα πουν από κοντά.

Λίγα λόγια για την εκκλησία που ήταν κάποτε ομολογουμένως η ωραιότερη στο Δ. Δ. Αλεξάνδρου, και όχι μόνο. Βρίσκεται λίγο πιο πάνω από το χωριό Κολυβάτα, στο ψηλότερο σημείο του, μέσα σε ένα καταπράσινο περίγυρο. Θα την βρει κανείς στα αριστερά του μονοπατιού -παμπάλαια στράτα κτηνοτρόφων- που οδηγεί από το χωριό στο μοναστήρι τ’ Αη-Γιώργη και ακολούθως στο δάσος των Σκάρων. Χτίστηκε σύμφωνα με επιγραφή που βρίσκεται πάνω από την κεντρική πόρτα στις 8 Αυγούστου 1840, στη θέση μιας παλιάς εκκλησούλας -τα θεμέλια της σώζονται μέχρι και σήμερα- που βρισκόταν εκεί και ήταν αφιερωμένη στον Ταξιάρχη. Έκτοτε θα πρέπει να ανακαινίστηκε αρκετές φορές. Στη βόρεια πλευρά του ναού υπάρχει εγχάρακτη επιγραφή στο πέτρινο ανώφλι της πόρτας που αναφέρεται σε μια τέτοια ανακαίνιση δια χειρός «Μιχαήλ Βερυκίου». Η παράδοση λέει ότι το εκκλησάκι του Ταξιάρχη ανήκε στους Κολυβαίους, τους κατοίκους δηλαδή του χωριού με το επίθετο Κολυβάς. Αργότερα αυτοί έφτιαξαν μαζί με τους Βρεττέους -οι κάτοικοι που έφεραν το επίθετο Βρεττός- άλλη εκκλησία που την αφιέρωσαν στον Αη-Νικόλα. Η εικόνα του Ταξιάρχη τοποθετήθηκε στη νέα εκκλησία που ήταν το στολίδι του χωριού και της ευρύτερης περιοχής.

Η εκκλησία κάηκε δυστυχώς στις αρχές της δεκαετίας του ’70 ή κατ’ άλλους την έκλεψαν και ακολούθως την έκαψαν και δεν σώθηκε τίποτε από τις παλιές εικόνες της και το περίτεχνο ξύλινο τέμπλο της. Μόνο κάποια απομεινάρια από τις τοιχογραφίες της, που μόλις διακρίνονται από την φωτιά και την φθορά του χρόνου, έχουν απομείνει. Στην εκκλησία μπαίνει κανείς περνώντας το πορτόνι που βρίσκεται κάτω από το πέτρινο καμπαναριό, ένα από τα καλύτερα πετρόκτιστα που απαντώνται ακόμη στο νησί της Λευκάδας. Ο προαύλιος χώρος της εκκλησίας είναι περιτοιχισμένος με μαντρότοιχο το λεγόμενο «κουλούρι». Είναι επίσης γεμάτος στις άκρες του με αιωνόβια κυπαρίσσια και ένα πανύψηλο ρουπάκι -είδος αυτοφυούς βελανιδιάς- δεσπόζει στο βορειοδυτικό μέρος της εκκλησίας. Στο πίσω μέρος και γύρω από την εκκλησία βρίσκεται και το νεκροταφείο του χωριού.

Σύμφωνα με τα όσα είπε ο ιερέας, στο σύντομο χαιρετισμό του, μετά το πέρας του εσπερινού, η εκκλησία είναι σήμερα παρεκκλήσι της ενορίας του Αγίου Σπυρίδωνα, που βρίσκεται στο διπλανό χωριό του Δ. Δ. Αλεξάνδρου, τα Μαυρογιαννάτα.

Δεν είναι νομίζω της ώρας και δεν ταιριάζει να αναφερθούμε στο άρθρο αυτό στα όσα συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια στο ναό τ’ Αη-Νικόλα με την αυτοαναγορευμένη «εκκλησιαστική επίτροπο», την κακή σχέση της με τον ιερέα της ενορίας και τον έλεγχο στην οικονομική διαχείριση του ναού, είτε τα χρήματα προέρχονται από το παγκάρι είτε από δωρεές πιστών. Θα πρέπει τέλος πάντων να καταλάβουν κάποιοι ότι ο ναός του Αη-Νικόλα, δεν είναι τσιφλίκι τους και ούτε τον κληρονόμησαν από τον πατέρα τους, αλλά ότι ανήκει σε όλο τον κόσμο και προ παντός σε όλους τους Κολυβιάτες.

Ο εκλογικός κατάλογος του έτους 1875 του Δήμου Λευκαδίων

Μετά την ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα, που έγινε το Μάιο του 1864, η επαρχία Λευκάδος του νομού Λευκάδος -ο νομός περιλάμβανε τη Λευκάδα, την Ιθάκη και τα νησάκια Κάλαμο, Καστό και Μεγανήσι- διαιρέθηκε σε 8 συνολικά Δήμους, όλους Β’ τάξεως. Οι Δήμοι κατατάσσονταν τότε σε τάξεις ανάλογα με τον πληθυσμό τους. Στους Δήμους Β’ τάξεως εκλέγονταν 1 Δήμαρχος, 4 Δημαρχιακοί Πάρεδροι, 12 τακτικοί Σύμβουλοι και 6 αναπληρωματικοί. Οι Δήμοι της επαρχίας Λευκάδος ήταν οι εξής: Λευκαδίων, Σφακιωτών, Καρυάς, Απολλωνίων, Εξανθείας, Ελλομένου, Ευγήρου και Ταφίων (Μεγανησίου). Στο Δήμο Λευκαδίων ανήκαν: η πόλη της Λευκάδας, τα χωριά Απόλπαινα, Καλλιγόνι, Καρυώτες, Κατούνα, Φρύνι, Τσουκαλάδες καθώς και η Μονή της Φανερωμένης και το φρούριο της Αγίας Μαύρας.

Στις δημαρχιακές εκλογές μπορούσαν να ψηφίσουν όσοι είχαν συμπληρώσει το 21ο έτος της ηλικίας τους και είχαν κινητή ή ακίνητη περιουσία ή έκαναν οποιοδήποτε επάγγελμα ή επιτήδευμα. Για να μπορούσε κάποιος δημότης να εκλεγεί ως Δήμαρχος έπρεπε να είχε συμπληρώσει το τριακοστό έτος της ηλικίας του. Οι εκλογές γινόταν με σφαιρίδια σύμφωνα με τις διατάξεις του Συντάγματος του 1864 (Πηγή: Π. Ροντογιάννης, Ιστορία της Νήσου Λευκάδος, Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών, Αθήνα 1982, Τόμος Β’, Σελίδα 628).

Οι εκλογές με σφαιρίδια γινόταν ως εξής: Κάθε κάλπη ήταν χωρισμένη στα δυο και εξωτερικά ήταν βαμμένη άσπρη και μαύρη. Στο επάνω μέρος υπήρχε ένα άνοιγμα σαν σωλήνας και ο ψηφοφόρος έβαζε μέσα το χέρι του και έριχνε ένα μεταλλικό σφαιρίδιο σαν χονδρό σκάγι κυνηγίου στο μέρος της κάλπης που ήθελε, ψηφίζοντας έτσι το «ναι» ή το «όχι» για τον συγκεκριμένο υποψήφιο. Αυτό το σύστημα εκλογής απαιτούσε να υπάρχουν σε κάθε εκλογικό τμήμα τόσες κάλπες, όσοι και οι υποψήφιοι της περιοχής (Πηγή: Στης Βουλής τα έδρανα – http://edrana.blogspot.com). Έτσι, από το μαύρο – άσπρο της κάλπης έχουν μείνει μέχρι σήμερα και οι παροιμιώδεις εκφράσεις για τους αποτυχόντες υποψήφιους: «Τους μαυρίσανε» ή «αυτός έφαγε μαύρο» και άλλοι ανάλογοι χαρακτηρισμοί της εκλογικής αποτυχίας.

Οι εκλογικοί κατάλογοι ήταν οι ίδιοι που ίσχυαν και στις βουλευτικές εκλογές. Ο εκλογικός κατάλογος του έτους 1875 του Δήμου Λευκαδίων, της Επαρχίας Λευκάδος, έχει συνταχθεί από τον τότε δήμαρχο Πάνο Μπογδάνο, έντεκα χρόνια μετά την ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα. Ο έμπορος Πάνος Μπογδάνος, που απεβίωσε το 1912, είχε εκλεγεί για τέσσερα χρόνια, από το 1875 μέχρι το 1879, Δήμαρχος Λευκάδας. Ο κατάλογος θα πρέπει να χρησιμοποιήθηκε στις εκλογές του Ιουλίου του ίδιου έτους, που διενήργησε η κυβέρνηση Χαρ. Τρικούπη. Τις εκλογές είχε κερδίσει ο Αλ. Κουμουνδούρος, ο οποίος και σχημάτισε κυβέρνηση, αφού διέθετε την πλειοψηφία στη Βουλή. Ήταν η εποχή που άρχισε να ισχύει η λεγόμενη «Αρχή της Δεδηλωμένης», αφ’ όταν ο βασιλιάς δεσμεύτηκε ενώπιον του Σώματος να ορίζει ως πρωθυπουργό, πρόσωπο που θα απολαμβάνει τη «δεδηλωμένην εμπιστοσύνην των αντιπροσώπων του έθνους» και όχι όπως γίνονταν μέχρι τότε, να παρεμβαίνουν δηλαδή τα ανάκτορα συνεχώς στην πολιτική ζωή διορίζοντας κυβερνήσεις που δεν διέθεταν κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Ο κατάλογος είναι εν γένει αλφαβητικός και περιλαμβάνει ονοματεπώνυμο, πατρώνυμο, ηλικία, επάγγελμα ή επιτήδευμα καθώς και τον αριθμό δημοτολογίου των εκλογέων, που είναι όλοι τους άνδρες. Θα χρειαστεί να περάσουν αρκετά χρόνια από τότε ώστε να αποκτήσουν οι γυναίκες πλήρη πολιτικά δικαιώματα. Αυτό θα γίνει με πράξη της κυβέρνησης του βουνού, της λεγόμενης ΠΕΕΑ (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης) στις 20 Μάρτη του 1944. Στις πρώτες εκλογές που θα ακολουθήσουν, στις 23 Απρίλη του ίδιου χρόνου στην ελεύθερη Ελλάδα, για την εκλογή του Εθνικού Συμβουλίου, συμμετέχουν για πρώτη φορά οι γυναίκες με το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι.

Στον κατάλογο είναι εγγεγραμμένοι 2030 εκλογείς. Κάποια από τα επίθετα που αναγράφονται δεν φαίνεται να απαντώνται πλέον σήμερα στη Λευκάδα. Είναι φυσικό άλλωστε μετά τόσα χρόνια. Έχουν εκλείψει επίσης κάποια από τα αναγραφόμενα στον κατάλογο επαγγέλματα ή επιτηδεύματα, τουλάχιστον με τη μορφή που τα ξέρουμε σήμερα, όπως: υπηρέτης, βυρσοδέψης, κηροποιός, υποδικηγόρος, αμαξιλάτης, αχθοφόρος, αγωγιάτης, λευκοσιδηρουργός, σαπουνοποιός, εκτιμητής, ιπποκόμος, φανοποιός, κήρυξ, κλητήρ τηλεγραφείου, μεταπράτης, λεπτουργός, μυλοθρός, οπλοποιός, μεταξουργός, καπνοκόπτης, μαχαιροποιός, βιβλιοδέτης. Ένα από τα επαγγέλματα που αναφέρονται στον κατάλογο είναι βουτοποιός ή βωτωποιός, διατηρώντας την εκάστοτε ορθογραφία, και θα πρέπει να είναι αυτό του γελαδάρη (βούτης) ή γενικά του βοσκού (βώτωρ).

Το βιβλίο διατίθεται σε ψηφιακή μορφή στον ιστότοπο Ανέμη (Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Νεοελληνικών Σπουδών), που δημιουργήθηκε το 2006 από τη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Κρήτης στο πλαίσιο του προγράμματος «Κοινωνία της Πληροφορίας». Μπορείτε να το δείτε πατώντας με το ποντίκι εδώ. Στο τέλος της σελίδας πατήστε εκεί που γράφει «Προβολή Εγγράφου» (View document).

Αναφορά του άρθρου μας για το δάσος των Σκάρων στους ιστοχώρους «press-gr» και «troktiko»

Το πρόσφατο άρθρο μας «Κραυγή βοήθειας εκπέμπει το δάσος των Σκάρων» δημοσίευσαν οι γνωστοί ιστοχώροι «Press-gr» και «troktiko», δύο ελληνικά ιστολόγια με δεκάδες χιλιάδες επισκέπτες την ημέρα, που λειτουργούν σε μεγάλο βαθμό ως ένα είδος ηλεκτρονικών εφημερίδων.

Πιστεύω, χωρίς αυτό να σημαίνει και πολλά πράγματα για την προστασία του δάσους, ότι δόθηκε η ευκαιρία σε κάποιους ανθρώπους, που ζουν έξω από το νησί της Λευκάδας, να πάρουν μια ιδέα για την υφιστάμενη κατάσταση και την περιβαλλοντική καταστροφή του δάσους.

Ανορθογραφίες (2)

Χωρίς καμιά διάθεση να αμφισβητήσουμε την ποιότητα των διαφημιζόμενων προϊόντων, τουναντίον μάλιστα μιας και πρόκειται για προϊόντα που διατίθενται προς πώληση απευθείας από παραγωγούς, παραθέτουμε τις εξής, «συμπαθείς» κατά την άποψή μας, ανορθόγραφες πινακίδες.

[Την είδαμε, ερχόμενοι από Σφακιώτες, στα δεξιά του δρόμου λίγο μετά το μπάσιμο στο χωριό Καρυά]

[Αυτή την είδαμε στο μουσαμά ενός αραγμένου αυτοκίνητου στον πίσω μώλο, στην πόλη της Λευκάδας]

ΙΘακησιακά (18.08.08)

Ήρθαν στο νησί μας για διακοπές δεν φρόντισαν όμως να κλείσουν δωμάτια από πριν, απευθύνθηκαν σε Τουριστικό Γραφείο και τους έστειλε σε κάποιο ισόγειο της περιοχής της Ιεριχούς. Μόνο που το συμπαθέστατο ζευγαράκι το βράδυ κοιμήθηκε στο αυτοκίνητο, αφού με την έλευσή τους στο δωμάτιο έκαναν επιδρομή οι κατσαρίδες.

Παραπονέθηκαν στο γραφείο και αυτό τους παρέπεμψε στην ιδιοκτήτρια, η οποία παρ’ όλες τις προσπάθειες του ζευγαριού δεν ανευρέθει, έτσι δεν πλήρωσαν και τα 70€ που είχαν συμφωνήσει…

Και αυτοί που φρόντισαν να κλείσουν δωμάτιο προερχόμενοι από τη Νικιάνα της Λευκάδας είχαν παρόμοια τύχη. Το δωμάτιο καμαρούλα 2Χ2 χωρίς παράθυρο, αλλά με κήπο που ήταν και το ατού της ιδιοκτήτριας όταν τους το έκλεισε, με μπάνιο μικρό με κουρτίνα στη θέση της πόρτας αλλά το χειρότερο χωρίς σιφόνι για να φεύγουν τα νερά του ντους. Και όταν παραπονέθηκαν η ιδιοκτήτρια τους έκανε τη χάρη να τους δώσει μια σφουγγαρίστρα για να μαζεύουν τα νερά. Και όταν παραπονέθηκαν γιατί δεν έχει νερό-ξέμειναν με τις σαπουνάδες- και ότι η εξώπορτα δεν μπορούν να την ανοίξουν τους είπε, γιατί ήρθατε δεν καθόσαστε εκεί που ήσασταν και τους έκλεισε και το τηλέφωνο. Συμπέρασμα πλήρωσαν 70€ δεν ευχαριστήθηκαν, τάκουσαν και από πάνω και του χρόνου Νικιάνα και πάλι Νικιάνα.

Να ρωτήσω ποιος ο ρόλος του Γραφείου του ΕΟΤ στην Ιθάκη, μόνο για να μοιράζει τουριστικά φυλλάδια. Όταν πάρει κάποιος και ρωτήσει για δρομολόγια πλοίων των παραπέμπουν στα τουριστικά γραφεία λέγοντάς τους «ότι αυτά τα ξέρουν καλύτερα» τα δρομολόγια…..

(Αναρτήθηκε στο http://www.ithacos.gr)

Ο Αυθέντης Λευκάδος Γρατιανός Τζώρτζης και η εξέγερση των χωρικών το 1357 (Κάρολος Χοπφ – Ιωάννης Ρωμανός)

«- Πούθε κατάγεσαι μωρέ;

Εδώθε… Σφακισάνος.

– Κ’ εγώ, σκουλήκι αγνώριστο, ο Τζώρτζης ο Γρατζιάνος,
αφέντης σου παντοτινός, τύραγνος, άρχοντάς σου.
Αυτό το χώμα, που πατώ, οι πέτραις, τα νερά σου,
ήμερο κι’ άγριο κλαρί, τ’ αγέρι σου, η ψυχή σου
όλα δικά μου, μάθε το. Βουνού και λόγγου αγρίμι,
τα ζωντανά σου, τα παιδιά, το αίμα σου, η τιμή σου,
είτ’ έχει τρίχα, είτε φτερό, σιχαμερό ψοφήμι,
το διαβατάρικο πουλί σ’ εμέ μονάχ’ ανήκει
κι’ αξίζει το κεφάλι σου λαγόπουλο ή περδίκι.
Γι’ αυτ’ όθε θέλω θα περνώ κ’ εγώ και τα σκυλιά μου,
τίποτε δεν ορίζετε κ’ είναι κι’ αυτή σπορά μου.
Κι’ ούτ’ άλλη τύχη αξίζετε. Γενιά καταραμένη,
δειλή, κακογεράματη, στον κόσμο ακόμα μένει
για να πομπεύη τώνομα και την κληρονομιά της!»

Έτσι περιγράφει ο Βαλαωρίτης, τη συνάντηση του ήρωά του Φωτεινού, σύμβολο της εξέγερσης του 1357 των χωρικών της Λευκάδας εναντίον των Φράγκων, με τον Αυθέντη Λευκάδος Γρατιανό Τζώρτζη.

Ο Γρατιανός Τζώρτζης καταγόταν από τον επίσημο ευγενή οίκο των Zorgi (Γεωργίων) της Ενετίας. Διοικούσε τη Λευκάδα από το 1355 ή ίσως πιθανότερο από το 1343, στην αρχή ως αντιπρόσωπος του φεουδάρχη Βάλτερου (Ουαλτέριος κατά τον Χοπφ-Ρωμανό) Βριέννιου και κατόπιν από το 1355 ως κύριος του νησιού, ανταμειβόμενος από τον Βάλτερο για τις προς αυτόν παρασχεθείσες εκδουλεύσεις. «… Τούτου ένεκεν ο Δουξ (σημ.: ο Βάλτερος) τω έτει τω προηγηθέντι της τελευτής αυτού, τη 18 Οκτωβρίου 1355 εν Παρισίοις παρεχώρησε τω Γρατιανώ και τοις απογόνοις αυτού την χωροδεσποτείαν απάσης της νήσου Λευκάδος και του φρουρίου της Αγίας Μαύρας εφ’ όρω να επικουρή τω Δουκί και τοις κληρονόμοις αυτού…». Ο Γρατιανός διοικούσε το φέουδό του από το κάστρο της Αγίας Μαύρας όπου έμενε με τον αδελφό του Νικόλαο και το γιο του Βερνάρδο.

Ο Καθηγητής Κάρολος Χοπφ (Hoprf, Carl Hermann Friedrich Johann, 1832-1873) στην Ιστορική Πραγματεία του «Γρατιανός Ζώρζης – Αυθέντης Λευκάδος», που μεταφράστηκε στα Ελληνικά από τον Ιωάννη Ρωμανό (1836-1892) και εκδόθηκε στην Κέρκυρα το 1870 στο τυπογραφείο Ιωνία των αδελφών Κάων, περιγράφει ως εξής τα γεγονότα της εξέγερσης των χωρικών:

«… Τότε πρώτον απέβη κρίσιμος η θέσις αυτού (σημ.: εννοεί το Γρατιανό Τζώρτζη), ότε ο μεν Νικηφόρος, υιός του παλατίνου Κόμητος Ιωάννου, ενόπλω χειρί επανέκαμπτεν εκ Κωνσταντινουπόλεως προς ανάκτησιν της εαυτού Δεσποτείας, οι δε Αλβανοί προσωτέρω προήλαυνον, στρατηγούντος Καρόλου Θωπίου, επικαλούντος εαυτόν de domo Franciae, ούσης της μητρός αυτού νόθου τινός εκ του της Νεαπόλεως οίκου. Τούτων ένεκεν απετάθη εις Ενετίαν, ικετεύων ίνα κελεύσωσι προς τον Μοίραρχον του κόλπου να προσορμισθή εις τους λιμένας της Λευκάδος κατά τιν εις Ανατολήν διάπλουν, επί υποσχέσει χορηγήσεως 1000 μοδίων σίτου προς διατροφήν αυτού, δεόμενος εν ταυτώ ίν’ ανακηρύξωσιν εαυτόν πολίτην Ενετόν προς μείζονα από των πειρατών σκέπην. Η Σύγκλητος ασμένως εδέχθη τη 28 Ιανουαρίου 1357 την προσφοράν ταύτην, αναθείσα τον προσδιορισμόν της ποσότητος των προσενεκτέων σιτηρών εις τον Μοίραρχον του κόλπου. Αλλ’ ότε ο Πέτρος Σορέντζος, περιβεβλημένος το αξίωμα τούτο, ήλθε τη 5 Μαΐου εις το φρούριον της Αγίας Μαύρας και απήτησε τα υποσχεθέντα σιτηρά, παρά προσδοκίαν ουδέν εύρε. Διότι κατά τον Μάρτιον μήνα οι υπήκοοι του Γρατιανού, διεγειρόμενοι παρά του Νικηφόρου και του νεωστί αναγορευθέντος παλατίνου Κόμητος Κεφαλληνίας και Ζακύνθου Λεονάρδου Α’ του εκ Τόκκων -επ’ αυτώ τούτω αναδειχθέντος τότε υπό Ροβέρτου της Αχαΐας- επανεστάτησαν κατ’ αυτού, ωχυρώθησαν εν τη ακροπόλει Επισκοπία και συνέκλεισαν αυτόν εκείνον εις την πρωτεύουσαν και το φρούριον αυτής. Ύστερον δε τη 22 Απριλίου ήλθε μετά πεζών και ιππέων στρατάρχης τις του Δεσπότου Νικηφόρου, όστις απήγαγε δεσμίους τους ενετούς εμπόρους και συνέταξε τους αποστατήσαντες. Άμα δ’ εκείνου απελθόντος, και ο Κόμης παλατίνος Λεονάρδος Α’ ήρξατο εποφθαλμιών επί της Λευκάδος, καθ’ α πρώην εξαρτωμένης εκ της παλατίνης Κομητείας, και προσωρμίσθη μετά δύο νεών, ίνα κατασκοπήση την χώραν. Των πραγμάτων ούτω δυσχερώς εχόντων, ο Γρατιανός δεν ηδυνήθη, ως εικός, την εαυτού υπόσχεσιν να εκπληρώση. Αλλ’ έτι μάλλον περί τας κρίσεις αυτού ηπατήθη, φαντασθείς ότι ειλικρινώς και βαθέως ηγαπάτο υπό των πλείστων των υπηκόων αυτού και ότι, εάν μετά μόνον εκατόν ανδρών επεχείρει αντιπερισπασμόν εις Επισκοπίαν, ήθελον εκείνοι διατελέση αυτώ πιστότατοι. Προς τον Γρατιανόν, ως πολίτην ενετόν όντα, ο Σοράνζος εχορήγησε παραχρήμα εκατόν άνδρας, μεθ’ ων ο Γρατιανός και ο αδελφός αυτού Νικόλαος εστράτευσεν προς νεόκτιστον φρούριον, δέκα μίλια εκ Λευκάδος απέχον. Η οδός ήγε δι’ αποκρήμνων ορέων και ουδείς των Γραικών εφαίνετο. Το φρούριον, αφρούρητον ον, αμέσως επυρπολήθη μετά των πέριξ πηλίνων ως επό το πολύ και αχυροσκεπών οικιών, ουδεμιάς ζωοτροφίας ή άλλου τινός των επιτηδείων εκεί ευρεθέντος. Ου μακράν απ’ αυτού εν τοσούτω συνηγέρθησαν οι Γραικοί, 500 πεζοί και 40 ιππείς, οίτινες τον μεν Γρατιανόν εδέχθησαν λοιδορούντες, τους δε ενετούς οπλίτας έβαλλον, ετόξευον και εσφενδόνων ούτως, ως ε ηνάγκασαν αυτούς εις υποχώρησιν προς το φρούριον της Αγίας Μαύρας. Ίνα δ’ επισπεύση την πορείαν, ηβουλήθη ο Γρατιανός ν’ αγάγη την ευάριθμον στρατιάν δι’ επιτομωτέρας και ευπορωτέρας παρά ταις ναυσίν οδού, αλλ’ ου γινώσκοντος εκείνου ακριβώς αυτήν, αφίκοντο μετ’ ου πολύ εις άβατον φάραγγα (σημ.: ο Π. Ροντογιάννης αναφέρει στο έργο του «Ιστορία της νήσου Λευκάδος -Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών, Τόμος Α’, σελ. 310, Αθήνα 1980- ότι πρόκειται πιθανότατα για την τοποθεσία «Κακό Λαγκάδι») . Απειρηκότες υπό του καμάτου, ταλαιπωρούμενοι υπό τε της δίψης και της πείνης, ήλθον τέλος εις οροπέδιον, ένθα διενοούντο ν’ αναπαυθώσιν, ότε αίφνης οι Γραικοί επέπεσον πάντοθεν επ’ αυτούς και αιματώδης συνεκροτήθη αγών. Μόνον δε χάριν ετοίμως πεμφθείσεις παρά του στόλου βοηθείας ηυμοίρησαν να σωθώσιν οι συγκεκλεισμένοι, αλλ’ ο Γρατιανός και ο Νικόλαος απήχθησαν εις την Επισκοπίαν αιχμάλωτοι και δέσμιοι. Βερνάρδος ο του Γρατιανού (σημ.: πρόκειται για το γιο Γρατιανού) μείνας εν τω φρουρίω μετ’ ασθενούς φρουράς εκ μόνων πεντεκαίδεκα ανδρών συνισταμένης, ένδακρυς εξώρκιζε τον ενετόν Μοίραρχον, ίνα μη εγκαταλείψη αυτόν. Ο Σοράντζος, εις το συμφέρον της Ενετίας προ παντός άλλου σκοπών, εσκέφθη, ότι η νήσος καλώς διαχειριζομένη ήθελεν αποφέρη ετήσιον δισχιλίων χρυσών φλωρίων εισόδημα και ότι επικίνδυνος ήθελεν αύτη καταστή, κυριευομένη υπό του Νικηφόρου και κρησφύγετον των πειρατών γινομένη. Αλλά μη δυνάμενος να παραμείνη, διότι έμελλε καθ’ ας είχεν οδηγίας ν’ αποπλεύση εις Αχαΐαν, υπεσχέθη να ξενολογήση χάριν του Βερνάρδου εν Κερκύρα και Γλαρέντση, εχορήγησε δ’ αυτώ εν τοσούτω τρισκαίδεκα άνδρας προς ενίσχυσιν της φρουράς. Η αγγελία αύτη συνετάραξε μεγάλως την Ενετίαν, Η Σύγκλητος, μη βουλομένη να υποβάλη εις περαιτέρω δυσχερείας τους εαυτής στρατιώτας, εκέλευσε προς πάντας τους εν τη νήσω διατριβόντας ενετούς να επανέλθωσιν οίκαδε. Ο Γρατιάνος όμως, όστις παρεδόθη αλυσίδετος τω Νικηφόρω, έγραψεν εκ του δεσμωτηρίου προς την πολιτείαν, ίνα μεσιτεύση υπέρ της απολυτρώσεως αυτού…»

Ένα χρόνο αργότερα, το 1358, ο Νικηφόρος Ορσίνι θα σκοτωθεί κοντά στον Αχελώο και ο Κάρολος Θώπια θα αποφυλακίσει το Γρατιανό, ο οποίος θα επανέλθει στη Λευκάδα και θα συνεχίσει να κρατεί το νησί ως το θάνατό του το 1362. Αφορμή για την εξέγερση των χωρικών της Λευκάδας, σημειώνει ο Ροντογιάννης στο προαναφερθέν σύγγραμμά του, ίσως να αποτέλεσε η προσπάθεια του Γρατιανού να συγκεντρώσει τα 1000 μόδια σιταριού που είχε υποσχεθεί στο ναύαρχο Σορέντζο για την τροφοδότηση του στόλου του. Ίδια αφορμή -συγκέντρωση φόρου για την κατασκευή διώρυγας- είχε εξάλλου αποτελέσει, εκατονταετίες αργότερα, την εξέγερση των χωρικών το 1819 ενάντια στους Άγγλους κατακτητές.

Παλιό τρακτέρ Primus

Το είδαμε λίγο πιο έξω από το χωριό Λαζαράτα του Δήμου Σφακιωτών. Η εταιρεία κατασκευής τρακτέρ Primus δημιουργήθηκε το 1932 από τον Johannes Köhler στο Βερολίνο. Το 1967 η εταιρεία διαλύθηκε και σταμάτησε η παραγωγή.

Αργυροί στατήρες από τη Λευκάδα

Όπως είναι γνωστό η Κόρινθος ίδρυσε από τον 8ο π.Χ. αιώνα αποικίες στις Συρακούσες και στην Κέρκυρα και κατά τον 7ο αιώνα π.Χ. έναν αριθμό αποικιών στη Βορειοδυτική Ελλάδα, στη Λευκάδα, στην Αμβρακία, στο Δυρράχιο, στην Απολλωνία κ. α. Ως αρχαία ελληνική νομισματική μονάδα χρησίμευε ο λεγόμενος στατήρας. Η προέλευση του στατήρα θεωρείται ασιατική. Στην Ελλάδα οι πρώτοι στατήρες χρονολογούνται τον 8ο π.Χ. αιώνα, όταν διάφορες πόλεις άρχισαν να έρχονται σε εμπορικές συναλλαγές με τους Φοίνικες. Οι στατήρες ήταν αργυροί ή χρυσοί, με βάρος που ποικίλε από τόπο σε τόπο. Για να τους ξεχωρίζουν, τους έδιναν το όνομα της πόλης που τους εξέδιδε, π.Χ.: αιγινητικοί, αθηναίοι ή αττικοί, κορινθιακοί, βοιωτικοί, λαμψακηνοί κ.ά..

Τα αρχαϊκά νομίσματα της Κορίνθου, οι λεγόμενοι κορινθιακοί στατήρες απεικονίζουν στην εμπρόσθια όψη τον Πήγασο, το πτερωτό άλογο που εξημέρωσε ο Βελλεροφόντης με τη βοήθεια της Αθηνάς. Ο Βελλεροφόντης ήταν ο ήρωας των Κορινθίων, γιατί δάμασε τον Πήγασο και σκότωσε τη Χίμαιρα. Ο ήρωας κατόρθωσε να δαμάσει τον Πήγασο, τη στιγμή που έπινε νερό στην Άνω Πειρήνη, με τη βοήθεια της Αθηνάς που του έδωσε τα χρυσά χαλινάρια. Εξ ου και το όνομα Αθηνά Χαλινίτις.

Στον Ακροκόρινθο έπεφτεν η δύση
πυρώνοντας το βράχο. Κι ευωδάτη
φυκιού πνοή, απ΄ το πέλαο, είχε αρχίσει
να μεθά το λιγνό βαρβάτο μου άτι…

Αφροί στο χαλινάρι· κι απ΄ το μάτι
τα’ ασπράδι όλο φαινόταν· και να λύσει
τη φούχτα μου, απ΄ τα γκέμια του γεμάτη,
πάλευε προς τα πλάτη· να χιμήσει…

Ήτανε η ώρα; Ήταν τα πλήθια μύρα;
Ήταν βαθιά του πελάγου η αρμύρα;
Η αναπνοή η απόμακρη του δάσου;

Α! λίγο ακόμα αν κράταε το μελτέμι,
ήξερα εγώ πως σφίγγεται το γκέμι
στα πλευρά του μυθικού Πηγάσου!

Στον Ακροκόρινθο
Άγγελος Σικελιανός, Λυρικός βίος, τομ. Β΄

Στην πίσω όψη χαράσσονταν αρχικά ένα έγκοιλο τετράγωνο. Στις κοπές του 515 π.Χ. και μετά εμφανίζεται ως οπισθότυπος η κεφαλή της Χαλινίτιδος Αθηνάς. Ο τύπος αυτός -Πήγασος και Αθηνά- θα παραμείνει αμετάβλητος για δύο αιώνες, από το τέλος του 6ου ως το τέλος του 4ου αιώνα π.Χ.

[Αργυρός στατήρας από τη Λευκάδα, 400-330 π.Χ.
Διάμετρος 20,6 χιλιοστόμετρα – Βάρος: 5,80 γραμμάρια
Στην μια πλευρά απεικονίζεται η κεφαλή της Χαλινίτιδος Αθηνάς και το γράμμα Λ, που είναι το αρχικό γράμμα του ονόματος της Λευκάδας. Στην άλλη πλευρά απεικονίζεται ο Πήγασος, το πτερωτό άλογο και επίσης το γράμμα Λ, το αρχικό του ονόματος της Λευκάδας]

Όλες οι κοπές νομισμάτων φέρουν το αρχαϊκό αρχικό γράμμα του εθνικού ονόματος της πόλης, το κόππα (koppa). Οι κορινθιακές αποικίες παρέμειναν ασυνήθιστα εξαρτώμενες από την Κόρινθο στον τομέα της νομισματοκοπίας. Τα νομίσματα των αποικιών διαφέρουν από αυτά της Κορίνθου μόνο ως προς την αντικατάσταση του κόππα από το αρχικό γράμμα του αρχικού ονόματος της αποικίας. Έτσι τα νομίσματα της Λευκάδας φέρουν το Λ, της Αμβρακίας το Α, του Δυρραχίου το Δ, του Θυρρείου το Θ κ.ο.κ. Στον 4ο αιώνα π.Χ. τα νομίσματα αυτά κυκλοφόρησαν ευρύτατα τόσο στη Βορειοδυτική Ελλάδα όσο και στη Νότια Ιταλία και στη Σικελία. (Πηγή: Ηώ Τσούρτη, αρχαιολόγος-νομισματολόγος)

[Αργυρός στατήρας από τη Λευκάδα, 350-300 π.Χ.
Διάμετρος 22,5 χιλιοστόμετρα – Βάρος: 8,177 γραμμάρια
Και εδώ απεικονίζεται στη μια πλευρά ο Πήγασος και το γράμμα Λ και στην άλλη η Αθηνά και επίσης το γράμμα Λ, για το όνομα της Λευκάδας]