Για να θυμόμαστε…

Στις εκλογές της 11.05.1958 το κόμμα της ΕΡΕ (Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση) υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή συγκέντρωσε το 41,16% του εκλογικού σώματος, ενώ η Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ) υπό τον Ιωάννη Πασαλίδη αναδείχτηκε στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης με ποσοστό 24,42%. Την τρίτη θέση κατέλαβε το κόμμα των Φιλελευθέρων που το συνδιοικούσαν ο Γεώργιος Παπανδρέου με το Σοφοκλή Βενιζέλο.

[Προεκλογική αφίσα του ΠΑΜΕ (Πανδημοκρατικό Αγροτικό Μέτωπο Ελλάδος) -συνασπισμός της ΕΔΑ και του Εθνικού Αγροτικού Κόμματος (ΕΑΚ)- για τις βουλευτικές εκλογές «βίας και νοθείας» της 29ης Οκτώβρη 1961]

Η άνοδος της ΕΔΑ στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης σε συνδυασμό με τις αποσυνθετικές τάσεις που επικρατούσαν στο χώρο των κομμάτων του Κέντρου προκάλεσαν πονοκέφαλο τόσο στην ντόπια ολιγαρχία όσο και στον ξένο παράγοντα. Σε επιστολή του, την 01.07.1958, προς το βασιλιά Παύλο ο Σ. Βενιζέλος έκανε λόγο για «μίαν ανησυχαστικήν διόγκωσιν της ΕΔΑ, της οποίας το ποσοστόν 24% είναι ακόμη μεγαλύτερον από ό,τι ενεφανίσθη». Και πρόσθετε: «Πάντως, γεγονός είναι, ότι εις ουδεμίαν στιγμήν προεβλέψαμεν την ΕΔΑ ως δεύτερον κόμμα και η ευθύνη βαρύνει όλους μας» ( Γρ. Δαφνή: «Σοφοκλής Ελευθερίου Βενιζέλος – βιογραφία», εκδόσεις Ικαρος, σελ. 548). Στο ίδιο πνεύμα ο Κ. Καραμανλής γράφει ότι «το αποτέλεσμα των εκλογών του 1958 προεκάλεσεν εις την κοινήν γνώμην ένα μούδιασμα και ανησυχίες διά το μέλλον» («Αρχείο Κ. Καραμανλή», εκδόσεις Ιδρυμα Κ. Γ. Καραμανλή – Εκδοτική Αθηνών, τόμος 3ος, σελ. 128). Στην πραγματικότητα δεν ήταν η κοινή γνώμη που ανησυχούσε, αλλά το οικονομικοπολιτικό κατεστημένο το οποίο και φρόντισε να αντιδράσει άμεσα. Έτσι, την επομένη των εκλογών συγκροτήθηκαν μια σειρά μηχανισμοί αντιμετώπισης του λεγόμενου κομμουνιστικού κινδύνου που, για τους κρατούντες, συνιστούσε η ΕΔΑ και λίγο αργότερα δεν άργησε να ανθίσει το λεγόμενο παρακράτος, η σκοτεινή δηλαδή δραστηριότητα των κρατικών μηχανισμών, που δημιουργούσαν και συντηρούσαν πλήθος ολιγάριθμων αντικομουνιστικών οργανώσεων από ακροδεξιά, φασιστικά και κακοποιά στοιχεία, με στόχο την τρομοκράτηση των κομμουνιστών, των αριστερών και προοδευτικών πολιτών.

Σε μια μαρτυρία του ο γνωστός ιδεολογικός εγκέφαλος της χούντας Σ. Κωνσταντόπουλος αναφέρει ότι ύστερα από συσκέψεις που έγιναν με διάφορους παράγοντες ο Κ. Καραμανλής συγκρότησε μία αφανή επιτροπή «εις την οποίαν συμμετείχον διακεκριμένοι διανοούμενοι, διά την παρακολούθησιν, την θεωρητικήν και πολιτικήν του κομμουνιστικού προβλήματος». Στην επιτροπή αυτή -πάντα κατά τον Σ. Κωνσταντόπουλο- συμμετείχε και ο μετέπειτα δικτάτορας Γ. Παπαδόπουλος («Ελεύθερος Κόσμος» 11.08.1968, και Σπ. Λιναρδάτου, ο.π. σελ. 344).

Τον Ιούλη του 1959 ιδρύθηκε η Γενική Διεύθυνση Εθνικής Ασφαλείας (ΓΔΕΑ) που είχε ως αντικείμενό της το συντονισμό των υπηρεσιών του κράτους που ασχολούνται με τη δίωξη της Αριστεράς. Για τον ίδιο σκοπό στις 30.08.60 συγκροτήθηκε η Δευτεροβάθμια Επιτροπή Πληροφοριών και Διαφωτίσεως που ήταν υπό την εποπτεία του αρχηγού ΓΕΕΘΑ και στην οποία συμμετείχαν ο αρχηγός ΓΕΣ, οι αρχηγοί των Σωμάτων Ασφαλείας, οι διοικητές της ΚΥΠ και της ΓΔΕΑ, καθώς και εκπρόσωπος της Υπηρεσίας Πληροφοριών του υπουργείου Προεδρίας (Π. Πετρίδη: «Εξουσία και Παραεξουσία στην Ελλάδα 1957-1967», εκδόσεις Προσκήνιο, σελ. 88-89).

Παράλληλα με αυτά τα μέτρα η οικονομική ολιγαρχία και ο ξένος παράγοντας δραστηριοποιούνταν και στο πολιτικό πεδίο για την αντιμετώπιση της ΕΔΑ. «Η αμερικανική στρατηγική στην Ελλάδα αυτή την περίοδο -γράφει ο Ανδρέας Παπανδρέου (Α. Παπανδρέου: «Η Δημοκρατία στο Απόσπασμα» σελ. 156-157)- είχε δύο βασικές επιδιώξεις. Η πρώτη ήταν η εκλογική εξόντωση της ΕΔΑ. Η δεύτερη, ήταν η προβολή ενός μεγάλου αλλά μειοψηφούντος κόμματος του κέντρου».

Προς την κατεύθυνση συγκρότησης ενός ενιαίου κόμματος του Κέντρου ούτως ώστε να μπορέσει να εδραιωθεί και να λειτουργήσει ένα δικομματικό πολιτικό σύστημα, εργαζόταν και ο Κ. Καραμανλής. Γι’ αυτό, όταν μετά τις εκλογές του 1958 ο Γ. Παπανδρέου θέλησε να προσχωρήσει στην ΕΡΕ, ο Καραμανλής τον απέτρεψε λέγοντάς του: «Θα εξασθενούσατε (σ.σ. με την προσχώρηση στην ΕΡΕ) έτσι, μιαν εθνική αντιπολίτευση που η χώρα επίσης χρειάζεται.

Δύο ισχυρά κόμματα, το ένα στην εξουσία, το άλλο εξασφαλίζοντας -για το γενικό καλό- ένα ισορροπημένο αντίβαρο, το ένα διαδεχόμενο το άλλο και ξαναπαίρνοντας τα ηνία όταν η φυσική φθορά της εξουσίας θα επέβαλε μιαν αλλαγή, ιδού ο υγιής κοινοβουλευτισμός που ονειρεύομαι.

Και γι’ αυτό εύχομαι τον σχηματισμό ενός συμπαγούς κόμματος του Κέντρου, ικανού να ενώση τα ανομοιογενή στοιχεία του» (Μορίς Ζενεβουά: «Η Ελλάς του Καραμανλή», εκδόσεις Σιδέρη, σελ. 208).

Το καθεστώς της βίας του κράτους και του παρακράτους κατά της Αριστεράς δεν ήταν μόνο εν γνώσει της ΕΡΕ. Το γνώριζαν και το ενέκριναν και οι ηγέτες του Κέντρου, ενώ ένθερμος οπαδός του υπήρξε ο Γ. Παπανδρέου. Ο Κ. Καραμανλής αναφέρει ότι από το καλοκαίρι του 1959 ο Γ. Παπανδρέου του πρότεινε συνεργασία και καθιέρωση του πλειοψηφικού για την αντιμετώπιση του κομμουνιστικού κινδύνου και την εκκαθάριση του κεντρώου χώρου από τον Σ. Βενιζέλο, τον οποίο ο Παπανδρέου θεωρούσε βασικό ανταγωνιστή του. Κι όταν η συζήτηση ήρθε στο χρόνο των εκλογών δε δίστασε να επισημάνει στον αρχηγό της ΕΡΕ ότι «αν δε βοηθούν πολύ τα πράγματα, ημπορεί να μας βοηθήσουν οι χωροφύλακες» («Αρχείο Κ. Καραμανλή», εκδόσεις Ιδρυμα Κ. Γ. Καραμανλή – Εκδοτική Αθηνών, τόμος 5ος, σελ. 224-225)…

Την ίδια άποψη, ο φερόμενος ως «γέρος της Δημοκρατίας», εξέφραζε και στους συνεργάτες του, στους οποίους έλεγε χωρίς δισταγμό (Σπ. Λιναρδάτου: «Από τον Εμφύλιο στη Χούντα», εκδόσεις Παπαζήση, τόμος Δ’, σελ. 15 και Θ. Διαμαντόπουλου: «Κώστας Μητσοτάκης – Πολιτική βιογραφία», εκδόσεις Παπαζήση, τόμος Β’ σελ. 64): «Θα κάνωμεν πολιτικήν και εκλογικήν συνεργασίαν με τον Καραμανλήν. Τα στρατόπεδα θα είναι δύο: από το ένα μέρος θα είναι οι εθνικόφρονες και από το άλλο οι κομμουνισταί. Θα κάνωμεν τας εκλογάς με τους χωροφύλακες και με το πιστόλι στο χέρι». Τα δύο στρατόπεδα για τα οποία κάνει λόγο ο Γ. Παπανδρέου παραπέμπουν σ’ ένα εκτρωματικό εκλογικό σύστημα που προωθούσαν εκείνη την εποχή οι Αμερικανοί στην Ελλάδα, το περιβόητο σύστημα των «συγγενών κομμάτων». Όπως μας πληροφορεί ο Α. Παπανδρέου (Α. Παπανδρέου: «Η Δημοκρατία στο Απόσπασμα» σελ. 157), βάσει αυτού του συστήματος τα κόμματα θα χωρίζονταν σε δύο κατηγορίες, στα εθνικόφρονα και μη εθνικόφρονα. Τα κόμματα θα δρούσαν ανεξάρτητα, αλλά όλες οι βουλευτικές έδρες θα πήγαιναν στην κατηγορία που θα συγκέντρωνε το μεγαλύτερο αριθμό ψήφων. Η τελική κατανομή των εδρών στα κόμματα της νικήτριας κατηγορίας θα γινόταν αναλογικά.

Το σύστημα των συγγενών κομμάτων τελικά δεν υιοθετήθηκε. Όμως οι εκλογές έγιναν όπως τις περιέγραφε ο Γ. Παπανδρέου: Με το πιστόλι και το χωροφύλακα! Ήταν οι εκλογές της βίας και της νοθείας της 29ης Οκτώβρη 1961.

Οι εκλογές της 29ης Οκτώβρη διεξήχθησαν με σύστημα ενισχυμένης αναλογικής που για την είσοδο στη δεύτερη κατανομή προέβλεπε ποσοστά 15% για τα αυτοτελή κόμματα, 25% για συνασπισμούς αποτελούμενους από δύο κόμματα και 30% για συνασπισμούς περισσοτέρων από δύο κομμάτων. Οι συνθήκες κρατικής και παρακρατικής τρομοκρατίας κάτω από τις οποίες έγιναν οι εκλογές ήταν απερίγραπτες. Όλη δε αυτή την τρομοκρατία την υπέστη κυρίως το ΠΑΜΕ (Πανδημοκρατικό Αγροτικό Μέτωπο Ελλάδος) που ήταν ο συνασπισμός της ΕΔΑ και του Εθνικού Αγροτικού Κόμματος (ΕΑΚ). «Οι υποψήφιοι του ΠΑΜΕ -γράφει ο Λ. Σπαής (Λεωνίδας Σπαής: «Πενήντα χρόνια στρατιώτης», Αθήναι 1970, σελ. 356)- δεν εμάχοντο εναντίον των υποψηφίων άλλων κομμάτων, αλλά εναντίον του οργανωμένου εκείνου αόρατου υπερκράτους… Ολόκληρος η Χωροφυλακή, πλην εξαιρέσεων, καθώς τα ΤΕΑ και οι πράκτορες της ΚΥΠ, δικοί μας και ξένοι, μεταχειρίσθησαν παν μέσον βίας, νοθείας και τρόμου κατά των οπαδών του ΠΑΜΕ. Σχεδόν όλοι οι υποψήφιοι του ΠΑΜΕ κατ’ επανάληψιν εκακοποιήθησαν. Ουδείς αντιπρόσωπος του ΠΑΜΕ κατά την ημέρα της εκλογής κατόρθωσε να μεταβή εις το εκλογικόν Τμήμα και εις ουδέν Τμήμα υπήρχαν ψηφοδέλτια του ΠΑΜΕ». Η βία εναντίον της ΕΔΑ κορυφώθηκε όταν δολοφονήθηκαν δύο στελέχη της νεολαίας της, ο Στ. Βελδελμίρης στη Θεσσαλονίκη τρεις ημέρες πριν τις εκλογές και ο στρατιώτης Δ. Κερπινιώτης στην Αρκαδία, ανήμερα των εκλογών.

Αναφορικά με τη νοθεία τα στοιχεία που βγήκαν στη δημοσιότητα μετά τις εκλογές φανερώνουν ότι ήταν εκτεταμένη, με αποτέλεσμα ο λαός να λέει τη χαρακτηριστική φράση ότι «ψήφισαν μέχρι και τα δένδρα» («Μαύρη Βίβλος της ΕΔΑ», Έκδοση ΕΔΑ Αθήνα 1962, σελ. 121- 157 και «Μαύρη Βίβλος της Ενώσεως Κέντρου», Εκδοσις Ενώσεως Κέντρου, Αθήναι 1962, σελ. 93-122).

Το ότι οι εκλογές του 1961 ήταν εκλογές βίας και νοθείας ουδείς μπόρεσε να το αρνηθεί. Ακόμη και οι ηγέτες της ΕΡΕ υποχρεώθηκαν να το παραδεχτούν υποστηρίζοντας από τη μια μεριά ότι όλα έγιναν εν αγνοία τους κι από την άλλη ότι τις εκλογές θα τι κέρδιζε το κόμμα τους και χωρίς να γίνει ό,τι έγινε («Αρχείο Κ. Καραμανλή», ο.π. σελ. 223, και Π. Κανελλόπουλου: «Ιστορικά δοκίμια», εκδόσεις ΕΣΤΙΑ, σελ. 48 και 51-52).

Το αποτέλεσμα των εκλογών ανταποκρινόταν στο σχεδιασμό. Η ΕΡΕ επικράτησε με ποσοστό 50,81% αυξάνοντας τη δύναμή της, σε σχέση με τις εκλογές του 1958, περίπου κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες!!! Η Ένωση Κέντρου -σε συνεργασία με το κόμμα του Μαρκεζίνη- συγκέντρωσε το 33,66% και το ΠΑΜΕ υποχώρησε στο 14, 63% του εκλογικού σώματος, δηλαδή 10, περίπου, μονάδες κάτω από την εκλογική δύναμη που είχε η ΕΔΑ από τις εκλογές του 1958…

======================================================
Πηγή: Εφημερίδα Ριζοσπάστης (Κυριακή 27 Οχρώβρη 2002)